Văn hóa – con người: điểm nhấn trong góp ý Văn kiện Đại hội XIV của Đảng

Hội nghị do Đảng ủy Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam chủ trì. Tham dự hội nghị có đại diện lãnh đạo Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các ban, bộ, ngành Trung ương, cùng đông đảo văn nghệ sĩ, lãnh đạo các hội chuyên ngành, các hội văn học nghệ thuật địa phương và cơ quan báo chí.

Hội nghị tập trung góp ý cho bốn dự thảo văn kiện quan trọng: Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII; Báo cáo tổng kết 40 năm đổi mới; Báo cáo tổng kết 15 năm thi hành Điều lệ Đảng; và Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XIV.

Phát biểu khai mạc, nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân – Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam khẳng định, đây là dịp để đội ngũ văn nghệ sĩ “đóng góp tiếng nói trí tuệ, sáng tạo và trách nhiệm công dân” vào những văn kiện có ý nghĩa chiến lược của Đảng. Ông nhấn mạnh: “Văn học nghệ thuật không đứng ngoài dòng chảy của đất nước, mà chính là hơi thở, là sức mạnh tinh thần góp phần kiến tạo nền tảng văn hóa Việt Nam hiện đại, đậm đà bản sắc dân tộc.”

Nhiều ý kiến tại hội nghị đánh giá cao cách tiếp cận mới của các dự thảo văn kiện, khi xác định văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là nguồn lực nội sinh, động lực quan trọng cho phát triển bền vững quốc gia.

Theo đại diện Hội Nhà văn Việt Nam, sau gần bốn mươi năm đổi mới, đất nước đã đạt nhiều thành tựu to lớn về kinh tế và xã hội, nhưng sức mạnh văn hóa – con người mới là yếu tố đảm bảo cho sự phát triển bền vững. Vì vậy, cần cụ thể hóa hơn nữa các chủ trương về phát triển văn hóa, giáo dục thẩm mỹ, và xây dựng môi trường sáng tạo lành mạnh cho văn nghệ sĩ.

Đại biểu Hội Mỹ thuật đề nghị, trong văn kiện nên bổ sung các chỉ tiêu về phát triển văn hóa và công nghiệp sáng tạo, coi văn hóa không chỉ là lĩnh vực tinh thần mà còn là nguồn lực kinh tế. Các ngành như mỹ thuật, nhiếp ảnh, điện ảnh, sân khấu, âm nhạc… cần được xem là một phần của kinh tế sáng tạo, đóng góp thiết thực cho GDP quốc gia.

Từ kinh nghiệm thực tiễn, các văn nghệ sĩ cũng nêu nhiều đề xuất cụ thể. Đại diện Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ứng dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo trong sáng tác và lưu trữ di sản nghệ thuật, đồng thời kêu gọi số hóa các tư liệu văn hóa dân tộc để bảo tồn, lan tỏa giá trị văn hóa Việt đến thế hệ trẻ và bạn bè quốc tế.

Các đại biểu Hội Âm nhạc và Hội Sân khấu đề xuất tăng đầu tư cho thiết chế văn hóa, sân khấu, nhà hát, trung tâm nghệ thuật, nhằm đưa văn hóa nghệ thuật gần hơn với đời sống cộng đồng. Hội Điện ảnh Việt Nam nhấn mạnh cần tạo cơ chế khuyến khích xã hội hóa hoạt động sáng tạo, nhất là trong lĩnh vực phim tài liệu và phim lịch sử – những thể loại có ý nghĩa giáo dục sâu sắc nhưng còn gặp nhiều khó khăn về nguồn lực.

Đặc biệt, nhiều ý kiến cho rằng cần quan tâm hơn đến đời sống vật chất và tinh thần của văn nghệ sĩ, xây dựng chính sách đãi ngộ, tôn vinh, bảo vệ quyền lợi tác giả, để họ yên tâm sáng tác, cống hiến cho xã hội.

Một nội dung được nhiều đại biểu thống nhất là phải mở rộng không gian tự do sáng tạo, song song với việc nâng cao ý thức trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp và tinh thần công dân của người nghệ sĩ. Theo nhà thơ Trần Đăng Khoa, sáng tạo nghệ thuật chỉ có thể nảy nở trong bầu không khí tự do, nhưng tự do ấy phải hướng tới cái đẹp, cái thiện, phải góp phần củng cố niềm tin, bồi đắp tâm hồn con người Việt Nam. “Mỗi tác phẩm hay là một hạt giống tâm hồn gieo vào lòng người. Đảng và Nhà nước cần tạo điều kiện để những hạt giống ấy được nảy mầm, đồng thời bảo vệ môi trường sáng tạo trong sạch, lành mạnh.” – ông chia sẻ.

Hội nghị diễn ra trong không khí dân chủ, cởi mở, nhưng nghiêm túc và trách nhiệm. Các ý kiến được trình bày đều có lập luận, dẫn chứng và kinh nghiệm thực tiễn phong phú, thể hiện khát vọng được đóng góp của giới văn nghệ sĩ vào công cuộc phát triển đất nước. Kết thúc hội nghị, Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam sẽ tổng hợp toàn bộ ý kiến gửi Tiểu ban Văn kiện Đại hội XIV của Đảng, góp phần hoàn thiện các dự thảo, đặc biệt là nội dung về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam trong giai đoạn mới.

Hội nghị góp ý lần này không chỉ là một hoạt động chính trị thường niên, mà còn là biểu hiện sinh động của tinh thần đồng hành giữa Đảng và giới văn nghệ sĩ. Từ thực tiễn sáng tạo, các ý kiến tại hội nghị cho thấy nhận thức sâu sắc: văn hóa và con người chính là “hồn cốt” của dân tộc, là sức mạnh nội sinh của đất nước. Những đóng góp ấy, dù dưới góc nhìn của nhà văn, nhạc sĩ, nhiếp ảnh gia hay họa sĩ, đều hướng về một mục tiêu chung: xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.