Những năm qua, thị trường thực phẩm chức năng đã chứng kiến sự xuất hiện của một sản phẩm gây nhiều tranh cãi: Sâm Alipas, được nhập khẩu từ Mỹ bởi Công ty Cổ phần Dược phẩm Eco. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều về việc liệu sản phẩm này có thực sự được coi là một loại sâm hay không.
Theo thông tin quảng cáo trên trang web alipasplatinum.com.vn và ecopharma.com.vn, Sâm Alipas được mô tả là "phát minh mới" của các nhà khoa học Mỹ, kết hợp giữa tinh chất Eurycoma Longifolia và các thảo dược đặc hiệu cho nam giới. Công thức Platinum hứa hẹn giúp tăng cường sản xuất hormone Luteinizing, từ đó thúc đẩy sản xuất Testosterone tự nhiên. Điều này được cho là sẽ gia tăng khả năng sinh lý và sức khỏe tổng thể cho nam giới.
Đáng lưu ý, Sâm Alipas được sản xuất tại St-Paul Brands, Mỹ. Tuy nhiên, ít người biết rằng Eurycoma Longifolia, hay còn gọi là cây mật nhân, là một loại cây quen thuộc với người Việt. Tên gọi khác của nó là cây bá bệnh, và nó có tên khoa học là Eurycoma longifolia. Cây này được sử dụng trong y học cổ truyền và còn được biết đến với các tên gọi như "tongkat ali" ở Mã Lai hay "longjack" trong tiếng Anh.
Dược sĩ Đào Kim Long, một chuyên gia trong ngành, đã bày tỏ sự ngạc nhiên khi thấy sản phẩm này được gọi là “Sâm Alipas”. Ông cho rằng, không thể xem cây mật nhân là sâm, vì trong phân loại toàn cầu chỉ có 21 loại sâm, và mật nhân không nằm trong số đó. Một điểm quan trọng để xác định sự khác biệt giữa sâm và các loại thảo dược khác là sự hiện diện của chất saponin. Trong khi đó, cây mật nhân không có chất này, và bảng công bố thành phần của Sâm Alipas cũng không đề cập đến saponin.
Dược sĩ Long cũng nhấn mạnh rằng việc sử dụng từ "sâm" một cách tùy tiện đang trở thành vấn đề phổ biến ở Việt Nam, dẫn đến những nhầm lẫn trong việc quảng bá các sản phẩm như “Sâm Ngọc Linh nhân tạo”.
Trái ngược với những nghi ngờ từ phía Dược sĩ Long, Cục An toàn thực phẩm đã có phản hồi chính thức về vấn đề này. Trong văn bản do Phó cục trưởng Đỗ Hữu Tuấn ký, Cục cho biết đã cấp giấy xác nhận cho sản phẩm Alipas Platinum với nhãn hiệu “MEN’S GINSENG” từ năm 2014, và sản phẩm này đã được các cơ quan chức năng của Mỹ cho phép lưu hành. Tuy nhiên, trong thành phần cấu tạo không có yếu tố “sâm”.
Cục An toàn thực phẩm cũng xác nhận rằng cây bá bệnh hay mật nhân thuộc họ thanh thất, và nhãn hiệu “MEN’S GINSENG” là tên thương hiệu được chấp nhận ở Mỹ.
Ngoài Sâm Alipas dành cho nam giới, Công ty Cổ phần Dược phẩm Eco cũng phân phối sản phẩm Sâm Angela Gold cho nữ giới, cũng được nhập khẩu từ Mỹ. Qua đó, câu chuyện về Sâm Alipas không chỉ đơn thuần là một sản phẩm, mà còn là một cuộc tranh luận về cách hiểu và sử dụng thuật ngữ “sâm” trong ngành thực phẩm chức năng tại Việt Nam.
