Nhiếp ảnh nữ Việt Nam: Những cống hiến từ lao động nghệ thuật

Những năm gần đây, từ kết quả các cuộc thi ảnh trong nước và quốc tế, nhiều tác giả nữ đã giành được các giải thưởng cao với nhiều thể loại là động lực thúc đẩy đội ngũ nhiếp ảnh nữ tham gia sáng tác ngày càng nhiều nhất là ở hai thành phố lớn Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. 

Xuất phát từ niềm đam mê cháy bỏng, chẳng thua gì nam giới, các chị em có mặt ở khắp mọi miền đất nước. Leo trèo, lội nước với balo máy trên vai nặng cả chục kg cùng nhiều trang thiết bị phụ trợ. Cứ mỗi mùa xuân đến, trên cao nguyên đá Hà Giang, Mộc Châu, Tuyên Quang, Lào Cai… rồi mùa đổ nước, mùa vàng trên các thửa ruộng bậc thang miền cao đông bắc đến các lễ hội đua bò truyền thống tận An Giang hay các sự kiện ở khắp mọi miền. Dưới những tán hoa đào, hoa mận, hoa lê, thấp thoáng váy áo của bà con các dân tộc, bên những thửa ruộng bậc thang rực vàng trong nắng, những sáng tinh mơ mịt mù sương và lạnh buốt của Cao Bằng… là thấy bóng dáng các tay máy nhiếp ảnh nữ trong Nam ngoài Bắc.

Chia sẻ về niềm đam mê cùng nhiệt huyết với nhiếp ảnh, nữ NSNA Hồng Nga - UV BCH Hội NSNAVN, Chi hội trưởng Chi hội NSNA Hải Âu: “ CLB Nhiếp ảnh Hải Âu có 25 thành viên, trong đó nhiều chị em ở tuổi 60, 70 vẫn rất hăng say sáng tác, Trong số đó, hầu hết các chị đều là Hội viên Hội NSNA Việt Nam, Hội viên Liên đoàn Nhiếp ảnh Thế giới, trong đó có những tên tuổi có những cống hiến xuất sắc cho nền nghệ thuật nhiếp ảnh như: Nghệ sỹ E.FIAP Đào Hoa Nữ, E.FIAP Nguyễn Hồng Nga, E.FIAP Thi Thơ, E.FIAP Nguyễn Thị Thu… nhiều tác phẩm của chị em đã đạt giải thưởng cao trong nước và quốc tế. Hàng năm CLB đều tổ chức cho chị em đi chụp sáng tác ở nhiều nơi, đã có lần vào năm 2005 và 2015 đoàn chúng tôi đi xe máy từ TP Hồ Chí Minh đến các tỉnh miền cao Tây bắc sáng tác ảnh suốt dọc hành trình hơn 3000 km”.

Tâm sự bên tách cà phê sáng sau buổi khai mạc Triển lãm ảnh "Phụ nữ. trong và Cuộc sống", cuộc thi dành cho nữ tác giả, chị tâm sự: "Là người làm công tác phong trào phụ trách NSNA nữ trong toàn quốc, tôi nhận thấy điểm chung nhất và đáng trân trọng của chị em là sự hy sinh về kinh tế, sức khỏe, sự nỗ lực trong cuộc sống gia đình, nhưng trên hết là niềm đam mê cháy bỏng hết mình vì nhiếp ảnh".

Tham gia nhiếp ảnh từ năm 2016, nhiều người thường thấy người phụ nữ bé nhỏ, ba lo nặng trĩu vai đi bộ dọc cầu Long Biên, loanh quanh các ngõ phố cổ mỗi sáng sớm hay hoàng hôn. NSNA Trần Thu Hà người nổi tiếng chụp ảnh đẹp về Hà Nội, chị từng đạt nhiều giải thưởng nhiếp ảnh trong nước và vừa đoạt giải ba cuộc thi ảnh "Phụ nữ và Cuộc sống” mới đây. Chị chia sẻ: "Là phụ nữ chân yếu tay mềm cùng thiên chức làm vợ, làm mẹ phải lo việc nội  trợ phục vụ chồng con nên việc đam mê nhiếp ảnh cũng gặp không ít khó khăn may mà được chồng con ủng hộ tạo điều kiện tuy nhiên vì trách nhiệm gia đình nên hiếm có được những chuyến sáng tác xa dài ngày cùng đồng nghiệp”.

Gần đây, trong giới nhiếp ảnh, nhiều người vẫn thường nhắc đến một chuyên gia “săn chim” là Nữ nhiếp ảnh gia Minh Hải. Hàng trăm bức ảnh đẹp về những chú chim trên khắp mọi miền, rồi niềm đam mê lan tỏa từ vẻ đẹp của thiên nhiên, con người khiến chị chụp thêm các đề tài khác. Chỉ một địa danh Rú Chá mùa thay lá, năm 2022 chị đã 3 lần bay vào từ Hà Nội để có những khoảnh khác đẹp của thiên nhiên nơi đây. Để rồi hàng loạt bức ảnh về chim, phong cảnh, cuộc sống đời thường qua ống kính của chị đã lay động trái tim không ít người xem. Chia sẻ về những khó khăn, vất vả để “săn chim”, chị cho biết: "Đi chụp chim đòi hỏi phải có máy ảnh có tính năng cao cấp, phải có tốc độ cao khi chụp loạt ảnh cho những khoảnh khắc hoạt động của chúng, tôi thích chụp chim bói cá bởi màu sắc và hình thể đẹp của chúng. Ở ngoài bắc e khó, Đà Nẵng chim bói cá nhiều và đẹp. Được bạn chỉ dẫn tôi bay vào ngay. Vào - ra tới ba lần trong tháng tôi mới có những bức ảnh ưng ý đúng thần thái của chim bói cá. Ai cũng biết chụp chim rất vất vả bởi những hoạt động bản năng của chúng. Thời gian, dựng lều đợi, bỏ ăn uống, nắng thiêu đốt, mưa xối xả… cũng không gặp được chúng, đôi khi đỏ cả mắt ngóng trông mà điểm chụp hầu hết là ruộng, đầm, bãi sông…"

Đánh giá nhiếp ảnh nữ, chị Xuân Lê, Phó chủ tịch Hội Nhiếp ảnh Thừa Thiên Huế, người nghệ sỹ từng có tác phẩm xuất sắc tại các cuộc thi trong nước và quốc tế và người tham gia Ban giám khảo cuộc thi ảnh “Phụ nữ với cuộc sống”. Chị chia sẻ: “Là phụ nữ dấn thân vào con đường đam mê nhiếp ảnh là cả một lực to lớn, ngoài việc thường ngày trong gia đình còn phải phụ giúp các con việc chăm sóc các cháu, phải sắp xếp thời gian cho sự đam mê của mình cho vẹn cả đôi đường. Trong giới nhiếp ảnh tôi được biết, các chị em rất đam mê và năng động, chỗ nào đẹp hay có sự kiện gì họ cũng đều hăng hái tham gia. Ảnh của các tác giả nữ tham dự các cuộc thi cũng không kém gì phái mạnh nhưng lãng mạn, mềm mai và dịu dàng như đặc tính riêng của phái nữ vậy.”

Những năm gần đây phong trào nhiếp ảnh nữ ngày một thêm sôi động bởi lần đầu tiên Hội NSNA Việt Nam có một “thủ lĩnh” là nữ. Ngoài việc chỉ đạo các hoạt động của Hội nói chung chị rất quan tâm thúc đẩy các hoạt động nghệ thuật dành cho các nữ nhiếp ảnh. Sau hai năm vướng dịch Covid các hoạt động nhiếp ảnh bị lắng xuống. Bằng việc tạo sân chơi cho các chị em yêu thích nghệ thuật nhiếp ảnh, chỉ đạo tổ chức cuộc thi ảnh nghệ thuật dành riêng cho nữ nhiếp ảnh khiến không khí nhiếp ảnh cả nước trở nên sôi động.
Khẳng định tôn chỉ mục đích của Hội NSNA Việt Nam, chị Trần Thị Thu Đông – NSNA, Chủ tịch Hội NSNA Việt Nam cho biết: “Trong hai cuộc thi dành riêng cho các tác giả nữ gần đây “Phụ nữ trong cuộc sống” do Hội NSNAVN tổ chức và “Nữ giới Phật giáo đồng hành cùng dân tộc” do Hội Nhiếp ảnh TP Hồ Chí Minh phối hợp cùng Phân ban Ni giới Giáo hội Phật giáo TP Hồ Chí Minh, các tác phẩm tham dự rất đa dạng, phong phú về nội dung, phản ánh chân thực và sinh động vẻ đẹp về cuộc sống và lao động của người phụ nữ Việt Nam trong nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội đồng thời vẫn làm tròn trách nhiệm với gia đình. Những hình ảnh từ hai cuộc triển lãm càng khẳng định vai trò không thể thiếu của phụ nữ trong hạnh phúc gia đình và trong sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước”.

Sự phát triển của đội ngũ các nhiếp ảnh nữ Việt Nam đã đóng góp một phần không nhỏ cho sự phát triển chung của văn học nghệ thuật nước nhà trong xu thế hội nhập, bình đẳng giới và phát triển. Nên chăng cần sự quan tâm hơn nữa của các cấp, các ngành nhằm tạo cơ hội cho chị em được học tập, trau dồi kiến thức chuyên môn đồng thời có những tổ chức của riêng mình.