Kết luận thanh tra chỉ ra, 2 ngân hàng trên có hoạt động kinh doanh vàng dều có các vấn đề vi phạm về chứng từ hóa đơn, quy định về phòng chống rửa tiền, có dấu hiệu đưa thông tin gây nhầm lẫn về doanh nghiệp, hàng hóa mà doanh nghiệp cung cấp đến khách hàng nhằm thu hút khách hàng của doanh nghiệp khác, liên quan đến hành vi cạnh tranh không lành mạnh.
Eximbank và TP Bank còn bị xử phạt hành chính với với mức phạt riêng lần lượt là 400 triệu đồng và 380 triệu đồng.
Cụ thể, tại Ngân hàng Xuất nhập khẩu (Eximbank), Ngân hàng Nhà nước chỉ ra tình trạng nhân viên nhà băng này tạo điều kiện cho các giao dịch "khống" vàng miếng.
Theo đó, nhân viên Eximbank rút ngắn thao tác trong việc kiểm đếm và giao, nhận vàng, rút ngắn thao tác kiểm đếm, thu - chi tiền đồng, chênh lệch tiền đồng từ các giao dịch mua bán vàng trong cùng ngày khách hàng nộp/rút tiền mặt từ tài khoản thanh toán của họ. Việc này tạo điều kiện cho khách mua, bán với cùng số lượng vào cùng một thời điểm mà nhân viên Eximbank không cần giao nhận vàng và tiền (chỉ ký chứng từ nhận vàng và tiền), chỉ thực hiện giao dịch tiền của phần chênh lệch giá vàng nhằm mục đích sinh lời.
Hoạt động này cũng làm tăng doanh số mua bán vàng miếng của Eximbank (3 khách hàng chiếm 15% doanh số mua bán vàng miếng của ngân hàng trong một thời điểm), không phản ánh đúng bản chất doanh số mua, bán của ngân hàng này.
Bên cạnh đó, Eximbank vi phạm về không báo cáo một số giao dịch mua, bán vàng có giá trị lớn phải báo cáo theo quy định của pháp luật về phòng, chống rửa tiền.
Về việc chấp hành các quy định pháp luật về chế độ kế toán, lập và sử dụng hóa đơn, chứng từ; về kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế, Eximbank vi phạm về không lập hóa đơn theo quy định khi bán vàng miếng cho khách hàng đối với một số giao dịch, vi phạm về lập hóa đơn bán hàng không đúng thời điểm theo quy định đối với một số hóa đơn.
Cơ quan thanh tra cho biết nguyên nhân do công tác chỉ đạo, điều hành của Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát, Ban điều hành Eximbank trong thời kỳ thanh tra thực hiện chưa nghiêm túc quy định của pháp luật đối với hoạt động kinh doanh vàng, còn để xảy ra các vi phạm, thiếu sót nêu tại kết luận thanh tra.
Không chỉ vậy, một số cá nhân/bộ phận có liên quan tại các đơn vị/chi nhánh thuộc Eximbank qua từng thời kỳ chưa nghiêm túc tuân thủ các quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng.
Tại Ngân hàng Tiên Phong (TPBank), Thanh tra Ngân hàng Nhà nước đã chỉ ra TPBank vi phạm về chấp hành chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng; về nhận vàng miếng SJC của khách hàng gửi TPBank giữ hộ nhưng không thực hiện thủ tục niêm phong, không ghi số series vàng nhận giữ hộ của khách hàng; có dấu hiệu đưa thông tin gây nhầm lẫn cho khách hàng về doanh nghiệp nhằm thu hút khách hàng của doanh nghiệp khác, liên quan đến hành vi cạnh tranh không lành mạnh.
Việc lập hồ sơ giữ hộ vàng tại TPBank thực hiện chưa nhất quán với quy định, quy trình nội bộ giữ hộ vàng của TPBank ban hành; có một số ít trường hợp tính, thu phí thừa, thiếu; còn có trường hợp chứng từ kế toán ghi chưa đúng thông tin mệnh giá, số lượng, quy chỉ, ngày tháng.
Bên cạnh đó, Thanh tra Ngân hàng phát hiện có 1 trường hợp TPBank thực hiện chưa đúng quy định pháp luật về phòng chống rửa tiền do báo cáo không đầy đủ các giao dịch đáng ngờ liên quan đến rửa tiền, tài trợ khủng bố.
Đồng thời, một số khách hàng cá nhân có hoạt động mua, bán vàng miếng với TPBank, tần suất mua, bán diễn ra liên tục nhiều lần trong ngày, trong tháng với doanh số mua, bán hàng ngàn tỉ đồng trong một năm với mua, bán là kinh doanh. Theo Nghị định số 24/2012/NĐ-CP không quy định cấp giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng cho cá nhân.
Tuy nhiên, cá nhân được mua, bán vàng miếng tại (hoặc với) các tổ chức được NHNN cấp Giấy phép. Hoạt động cá nhân mua, bán vàng miếng với (hoặc tại) các tổ chức được NHNN cấp Giấy phép nhằm mục đích tìm kiếm lợi nhuận là quyền của cá nhân được pháp luật cho phép, phù hợp với quy định giải thích từ ngữ "kinh doanh" tại Luật Doanh nghiệp.
Việc xác định hoạt động mua, bán vàng miếng của cá nhân với (hoặc tại) các tổ chức được NHNN cấp Giấy phép nhằm mục đích tìm kiếm lợi nhuận (kinh doanh) trong trường hợp cụ thể này có thuộc đối tượng nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) nếu có thu nhập từ hoạt động mua, bán vàng miếng theo Luật Thuế TNCN hay không, thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tài chính.
Ngay sau khi kết thúc thanh tra trực tiếp, Thanh tra ngân hàng Nhà nước đã báo cáo Thống đốc Ngân hàng về Ngân hàng Exibank và TPBank có một số hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự.
Trên cơ sở đó, Thanh tra Ngân hàng yêu cầu 2 ngân hàng trên chấm dứt ngay các hành vi vi phạm hành chính, nghiêm túc chấn chỉnh, khắc phục các thiêu sót và dừng hoàn toàn việc thực hiện các giao dịch mua bán vàng không có giao nhận thật.
Đáng nói, Thanh tra Ngân hàng nhà nước cũng kiến nghị các bộ, ngành liên quan vào cuộc xem xét xử lý các thiếu sót thuộc phạm vi quản lý của mình nhằm đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật và minh bạch trong hoạt động kinh doanh vàng tại các tổ chức tín dụng.
Căn cứ chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu - Bộ Công an đã có ý kiến trả lời Văn bản của NHNN, theo đó, giao Cơ quan Thuế (Tổng cục Thuế nay là Cục Thuế) chủ trì kiểm tra, đánh giá và xử lý theo quy định của pháp luật.
.jpg "Đằng sau một cú trượt thầu: Góc nhìn từ ánh sáng công trình và bóng tối minh bạch")
