NADSO - Chẳng biết tình yêu là gì mà biết bao nhà văn, nhà thơ đã tốn đến nhiều công sức, giấy mực để viết rồi ca ngợivà để đau buồn, thổn thức. Đối với người lính, thì tình yêu có rất nhiều loại. Nhưng cao quý hơn hết là tình yêu quê hương đất nước, tình yêu gia đình bạn bè. Đó chính là cảm xúc không thể nào thiếu, và tình yêu đôi lứa của người lính cũng đặc biệt đến nhường nào…
Đám cưới năm xưa (ảnh minh họa)
Kỳ nghỉ đặc biệt
Tháng 12 nắm 1973, chị được chuyển về đóng quân ở khe sanh, Tà Cơn, tỉnh Quảng Trị rồi được đơn vị cho nghỉ phép về thăm gia đình sau 3 năm nhập ngũ. Với cái ba lô, vài bộ quần áo lên đường đi bộ từ Quảng Trị về quê tận ngoài Bắc. Có lẽ vì thân gái dặm đường, cho nên may mắn được đồng chí lái xe chở gạo cho đi nhờ một chặng đường. Sau hai ngày cuối cùng cũng về đến nhà, với niềm vui không tả, chị chạy nhanh về nhà nhưng không thấy có ai, gọi to lên thì được hàng xóm cho biết bố mẹ đang đi làm ngoài ruộng chưa về.
Thế là rời ngay ba lô, đặt đòn gánh vào vai đến mãi trưa mới được nghỉ về nhà. Vừa ăn cơm xong mẹ chị bảo “lần này về mày lấy chồng đi chứ, đã 21 tuổi rồi còn gì, không lấy chồng thì ế đấy con à”. Thấy buồn cười, suốt mấy năm đi lính có biết yêu là gì đâu mà giờ về nhà mẹ lại bảo lấy chồng, chị nhỏ nhẹ nói “ Con làm gì có ai mà lấy”. Mẹ chị đứng dậy nhìn như người từ nơi khác đến “tao chi mày nói lại, mày nói là chưa có ai thế cái anh người Thạch Khê ấy là sao với mày. Tại sao năm ngoái họ lại mang trầu cau sang để làm đám hỏi”.
Nghe đến đây mới thấy ngạc nhiên và không biết chuyện gì đã xảy ra, mẹ chị mới bắt đầu kể lể: “Rằng họ đã mang cả thủ lợn, gà, cau trầu kẹo bánh đến ăn hỏi rồi đó và họ nói là mày đã nhận lời yêu anh T. gì đó. Thực sự cái tên anh T. này thì chị có biết, lúc đó là Trung đội trưởng trung đội thông tin. Mấy lần anh ta đi lên trung đoàn họp, tình cờ gặp chị đang vắt vẻo trên gần Hội trường trung đoàn. Anh tahơn chị tới tận ba tuổi, da ngăm ngăm đen, hiền lành mỗi lần gặp là “cà cuống”cả lên chẳng bao giờ nói cho ra đầu ra đuôi.
Được một ngày cả họ nhà anh T qua và căn dặn nên tổ chức cưới trong đơn vị trước khi ra quân. Lúc này chị ùa ào cho xong chuyện và chào hỏi để họ nhà trai ra về với niềm tin sẽ là con dâu họ. Bản thân đã bàn kế hoạch một viễn cảnh, sẽ cưới chồng như thế nào, không chịu nổi vì cơn tức nên chị quát tháo lên: “Con không yêu đương gì cả làm sao mà cưới, mẹ thích thì đi mà cưới”. Đang ngồi thái rau lợn, thì mẹ lìa con dao vào người chị, may mà chạy kịp nên đã thoát thân không thì giờ đã đi luôn rồi. Tuy còn 5 ngày phép nữa, nhưng chị đã vội vã lên đường trở về lại đơn vị với một mong muốn duy nhất là sẽ gặp lại Trung đội trưởng để cho anh ta một trận.
Lôi thôi lếch thếch chiếc ba lô trên vai đi bộ vào lại Quảng Trị, sau một ngày đêm xin ngủ nhờ nhà dân rồi cũng đến được bến Phà Long Đại, tỉnh Quảng Bình thì có một anh lái xe dân dụng cho đi nhờ. Nhìn thấy anh chàng ấy lại thấy sợ, mặt mày đầy râu quai nón, rất lãng tử và phong trần. Nhưng khi đến thị xã Đông Hà mới dám chắc anh này là người tốt, đang định đi bộ tiếp vào Thị Trấn Tà Cơn cách đấy 50 km thì gặp ngay một anh cùng đơn vị…
Tình yêu của người lính
Nhắc lại chuyện tình yêu của người lính mà chị lại nhớ đến nhà văn Lê Lựu một lần đến thăm. Nghe nhà văn nói chuyện về tình yêu của lính, chị cũng thấy hay nhưng có lẽ chưa lột tả hết được tình yêu ấy như thế nào, cảm nhận này chỉ có người trong cuộc mới hiểu được, nhất là những chiến sĩ nữ. Mỗi người chỉ có một trái tim để yêu thương đối với cánh lính thời ấy, trái tim của họ tràn đầy nhiệt huyết, tràn ngâp tình yêu quê hương, đất nước. Với mong mỏi duy nhất là Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ, để giải phóng miền Nam ruột thịt, thống nhất đất nước.
Khi trái tim đã tràn ngập tình yêu tổ quốc, liệu còn chỗ nào cho tình yêu đôi lứa chăng. Nhưng tình yêu của lính thường bị dồn ép lại trong trái tim nhỏ bé của mỗi người ngày ấy, thường để tình yêu tổ quốc lên trên hết. Ngày đó chị cũng là một thiếu nữ, cũng có cảm xúc và cũng thích được yêu và có tình yêu đẹp. Nhưng không hiểu sao cho đến năm 22 tuổi vẫn chẳng biết tình yêu là gì, cho đến tận hôm nay cũng không dám nói mạnh là đã biết. Khi đang trong chiến trường, thấy các đồng chí của mình có những tình yêu đẹp. Đặc biệt là cánh lính thông tin, tình yêu đi qua hai đầu nỗi nhớ qua tổng đài hữu tuyến 40 số. Những chị khu 3 có giọng nói ngọt như mía lùi, đồng chí nam nào nghe nói một đến hai lần qua thông tin hữu tuyến đều nghiện hết.
Vốn nổi tiếng cả Binh trạm về tính tình nghịch ngợm, về những pha bất thường như hành quân mang theo cả con lợn trên vai. Cánh lính trẻ nhìn chị lúc đó với cặp mắt nghi ngại, có phần sợ bởi cũng có chàng thả ra những lời có cánh đã bị chị phê phán nặng lời: “Đồng chí toàn vớ vẩn tổ quốc chưa được giải phóng, làm sao mà lại đi mưu cầu hạnh phúc cá nhân”. Năm 1973, sau khi ký hiệp định Pari, những chiến sĩ nữ bắt đầu được giải ngũ trở về hậu phương, chẳng ai muốn chị em chôn vùi tuổi trẻ của mình ở chiến trường mãi mãi. Cánh lính đồn nhau của một chị nhập ngũ năm 1964, quê Ninh Bình được xuất ngũ về nhà, khi thủ trưởng đơn vị hỏi nguyện vọng gì thì chị ấy trả lời: “có một tấm chồng”.
Thế rồi đám cưới cũng được tổ chức, một con bò được mua về làm thịt và đội quân hậu cần được điều động để lo bếp núc. Vừa nấu được nồi cơm to vật vã, thì mọi người hôp hoán cô dâu đã đến. Thế là ba chân bốn cẳng chạy đi xem, chẳng còn quan tâm đến cơm nước gì nữa. Cả Binh trạm trầm trồ chú rể đẹp trai quá, cô dâu thì da mái xanh, tóc lưa thưa, tuổi xấp xỉ chú rể. Vậy mới biết chiến tranh thật mất bình đẳng, làm phai tàn sắc đẹp của bao nhiêu thiếu nữ.
Trong hơn bốn năm quân ngũ chị bị chuyển đi nhiều đơn vị khác nhau, nhưng có lẽ định mệnh đã trêu chọc khi đang ở Ban Tham mưu vận chuyển thì được lệnh chuyển về Ban Hậu cần. Thời đó được chuyển về Ban hậu cần là ai cũng muốn, thế nhưng làm sao mà dám hỏi, lính thì chỉ biết tuân lệnh thôi. Ban hậu cần có một đồng chí chủ nhiệm quê Thanh Hóa lúc đó cũng đã tầm 40 tuổi. Những năm tháng ở trong quân ngũ được biểu dương liên tục, tặng giấy khen, bằng khen, chiến sĩ thi đua là chuyện thường.
Hôm được gọi lên làm việc với chủ nhiệm hậu cần, nói với giọng khá quan trọng “đồng chí về đây đã được hơn 3 tháng rồi, qua công tác chị thấy đồng chí rất chăm chỉ, tích cực, luôn luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, bây giờ chị đề nghị đồng chí nhận nhiệm vụ mới “Lấy chồng”. Chẳng biết nói gì, mà nghĩ lại cũng thấy buồn cười, mặt chị lúc đó cứ nghệt ra, hai tay đan chéo vào nhau. Một mệnh lệnh hay như thế mà tâm trạng lại dở hơi đến vậy. Hôm sau chủ nhiệm gọi người ấy đến giới thiệu: “Đây là đồng chí B.”
Đến đây, chị kể thêm: “Trước mắt là một đồng chí bộ đội trẻ măng, chỉ hơn tôi vài tuổi, nhỏ thấp và chẳng có gì hấp dẫn. Anh ta lúng ta lúng túng như gà mắc tóc, cúi mặt nhìn xuống nền nhà. Thấy tội nghiệp, chủ nhiệm để tôi và anh B tự nói chuyện với nhau, ngồi 30 phút không ai nói gì thế là chúng tôi cùng về lán”.
Tháng 12 nắm 1973, chị được chuyển về đóng quân ở khe sanh, Tà Cơn, tỉnh Quảng Trị rồi được đơn vị cho nghỉ phép về thăm gia đình sau 3 năm nhập ngũ. Với cái ba lô, vài bộ quần áo lên đường đi bộ từ Quảng Trị về quê tận ngoài Bắc. Có lẽ vì thân gái dặm đường, cho nên may mắn được đồng chí lái xe chở gạo cho đi nhờ một chặng đường. Sau hai ngày cuối cùng cũng về đến nhà, với niềm vui không tả, chị chạy nhanh về nhà nhưng không thấy có ai, gọi to lên thì được hàng xóm cho biết bố mẹ đang đi làm ngoài ruộng chưa về.
Thế là rời ngay ba lô, đặt đòn gánh vào vai đến mãi trưa mới được nghỉ về nhà. Vừa ăn cơm xong mẹ chị bảo “lần này về mày lấy chồng đi chứ, đã 21 tuổi rồi còn gì, không lấy chồng thì ế đấy con à”. Thấy buồn cười, suốt mấy năm đi lính có biết yêu là gì đâu mà giờ về nhà mẹ lại bảo lấy chồng, chị nhỏ nhẹ nói “ Con làm gì có ai mà lấy”. Mẹ chị đứng dậy nhìn như người từ nơi khác đến “tao chi mày nói lại, mày nói là chưa có ai thế cái anh người Thạch Khê ấy là sao với mày. Tại sao năm ngoái họ lại mang trầu cau sang để làm đám hỏi”.
Nghe đến đây mới thấy ngạc nhiên và không biết chuyện gì đã xảy ra, mẹ chị mới bắt đầu kể lể: “Rằng họ đã mang cả thủ lợn, gà, cau trầu kẹo bánh đến ăn hỏi rồi đó và họ nói là mày đã nhận lời yêu anh T. gì đó. Thực sự cái tên anh T. này thì chị có biết, lúc đó là Trung đội trưởng trung đội thông tin. Mấy lần anh ta đi lên trung đoàn họp, tình cờ gặp chị đang vắt vẻo trên gần Hội trường trung đoàn. Anh tahơn chị tới tận ba tuổi, da ngăm ngăm đen, hiền lành mỗi lần gặp là “cà cuống”cả lên chẳng bao giờ nói cho ra đầu ra đuôi.
Được một ngày cả họ nhà anh T qua và căn dặn nên tổ chức cưới trong đơn vị trước khi ra quân. Lúc này chị ùa ào cho xong chuyện và chào hỏi để họ nhà trai ra về với niềm tin sẽ là con dâu họ. Bản thân đã bàn kế hoạch một viễn cảnh, sẽ cưới chồng như thế nào, không chịu nổi vì cơn tức nên chị quát tháo lên: “Con không yêu đương gì cả làm sao mà cưới, mẹ thích thì đi mà cưới”. Đang ngồi thái rau lợn, thì mẹ lìa con dao vào người chị, may mà chạy kịp nên đã thoát thân không thì giờ đã đi luôn rồi. Tuy còn 5 ngày phép nữa, nhưng chị đã vội vã lên đường trở về lại đơn vị với một mong muốn duy nhất là sẽ gặp lại Trung đội trưởng để cho anh ta một trận.
Lôi thôi lếch thếch chiếc ba lô trên vai đi bộ vào lại Quảng Trị, sau một ngày đêm xin ngủ nhờ nhà dân rồi cũng đến được bến Phà Long Đại, tỉnh Quảng Bình thì có một anh lái xe dân dụng cho đi nhờ. Nhìn thấy anh chàng ấy lại thấy sợ, mặt mày đầy râu quai nón, rất lãng tử và phong trần. Nhưng khi đến thị xã Đông Hà mới dám chắc anh này là người tốt, đang định đi bộ tiếp vào Thị Trấn Tà Cơn cách đấy 50 km thì gặp ngay một anh cùng đơn vị…
Tình yêu của người lính
Nhắc lại chuyện tình yêu của người lính mà chị lại nhớ đến nhà văn Lê Lựu một lần đến thăm. Nghe nhà văn nói chuyện về tình yêu của lính, chị cũng thấy hay nhưng có lẽ chưa lột tả hết được tình yêu ấy như thế nào, cảm nhận này chỉ có người trong cuộc mới hiểu được, nhất là những chiến sĩ nữ. Mỗi người chỉ có một trái tim để yêu thương đối với cánh lính thời ấy, trái tim của họ tràn đầy nhiệt huyết, tràn ngâp tình yêu quê hương, đất nước. Với mong mỏi duy nhất là Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ, để giải phóng miền Nam ruột thịt, thống nhất đất nước.
Khi trái tim đã tràn ngập tình yêu tổ quốc, liệu còn chỗ nào cho tình yêu đôi lứa chăng. Nhưng tình yêu của lính thường bị dồn ép lại trong trái tim nhỏ bé của mỗi người ngày ấy, thường để tình yêu tổ quốc lên trên hết. Ngày đó chị cũng là một thiếu nữ, cũng có cảm xúc và cũng thích được yêu và có tình yêu đẹp. Nhưng không hiểu sao cho đến năm 22 tuổi vẫn chẳng biết tình yêu là gì, cho đến tận hôm nay cũng không dám nói mạnh là đã biết. Khi đang trong chiến trường, thấy các đồng chí của mình có những tình yêu đẹp. Đặc biệt là cánh lính thông tin, tình yêu đi qua hai đầu nỗi nhớ qua tổng đài hữu tuyến 40 số. Những chị khu 3 có giọng nói ngọt như mía lùi, đồng chí nam nào nghe nói một đến hai lần qua thông tin hữu tuyến đều nghiện hết.
Vốn nổi tiếng cả Binh trạm về tính tình nghịch ngợm, về những pha bất thường như hành quân mang theo cả con lợn trên vai. Cánh lính trẻ nhìn chị lúc đó với cặp mắt nghi ngại, có phần sợ bởi cũng có chàng thả ra những lời có cánh đã bị chị phê phán nặng lời: “Đồng chí toàn vớ vẩn tổ quốc chưa được giải phóng, làm sao mà lại đi mưu cầu hạnh phúc cá nhân”. Năm 1973, sau khi ký hiệp định Pari, những chiến sĩ nữ bắt đầu được giải ngũ trở về hậu phương, chẳng ai muốn chị em chôn vùi tuổi trẻ của mình ở chiến trường mãi mãi. Cánh lính đồn nhau của một chị nhập ngũ năm 1964, quê Ninh Bình được xuất ngũ về nhà, khi thủ trưởng đơn vị hỏi nguyện vọng gì thì chị ấy trả lời: “có một tấm chồng”.
Thế rồi đám cưới cũng được tổ chức, một con bò được mua về làm thịt và đội quân hậu cần được điều động để lo bếp núc. Vừa nấu được nồi cơm to vật vã, thì mọi người hôp hoán cô dâu đã đến. Thế là ba chân bốn cẳng chạy đi xem, chẳng còn quan tâm đến cơm nước gì nữa. Cả Binh trạm trầm trồ chú rể đẹp trai quá, cô dâu thì da mái xanh, tóc lưa thưa, tuổi xấp xỉ chú rể. Vậy mới biết chiến tranh thật mất bình đẳng, làm phai tàn sắc đẹp của bao nhiêu thiếu nữ.
Trong hơn bốn năm quân ngũ chị bị chuyển đi nhiều đơn vị khác nhau, nhưng có lẽ định mệnh đã trêu chọc khi đang ở Ban Tham mưu vận chuyển thì được lệnh chuyển về Ban Hậu cần. Thời đó được chuyển về Ban hậu cần là ai cũng muốn, thế nhưng làm sao mà dám hỏi, lính thì chỉ biết tuân lệnh thôi. Ban hậu cần có một đồng chí chủ nhiệm quê Thanh Hóa lúc đó cũng đã tầm 40 tuổi. Những năm tháng ở trong quân ngũ được biểu dương liên tục, tặng giấy khen, bằng khen, chiến sĩ thi đua là chuyện thường.
Hôm được gọi lên làm việc với chủ nhiệm hậu cần, nói với giọng khá quan trọng “đồng chí về đây đã được hơn 3 tháng rồi, qua công tác chị thấy đồng chí rất chăm chỉ, tích cực, luôn luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, bây giờ chị đề nghị đồng chí nhận nhiệm vụ mới “Lấy chồng”. Chẳng biết nói gì, mà nghĩ lại cũng thấy buồn cười, mặt chị lúc đó cứ nghệt ra, hai tay đan chéo vào nhau. Một mệnh lệnh hay như thế mà tâm trạng lại dở hơi đến vậy. Hôm sau chủ nhiệm gọi người ấy đến giới thiệu: “Đây là đồng chí B.”
Đến đây, chị kể thêm: “Trước mắt là một đồng chí bộ đội trẻ măng, chỉ hơn tôi vài tuổi, nhỏ thấp và chẳng có gì hấp dẫn. Anh ta lúng ta lúng túng như gà mắc tóc, cúi mặt nhìn xuống nền nhà. Thấy tội nghiệp, chủ nhiệm để tôi và anh B tự nói chuyện với nhau, ngồi 30 phút không ai nói gì thế là chúng tôi cùng về lán”.
Phút nghỉ ngơi hiếm hoi của những nữ thanh niên xung phong năm 1973 (ảnh tư liệu).
Thẳng thắn trước quyết định “lấy chồng"
Sáng hôm sau chủ nhiệm gọi chị sang trả lời với một viễn cảnh đám cưới tưng bừng và một công việc tại tỉnh đội Quảng Trị, còn nếu không đồng ý thì sẽ đi về đơn vị công binh. Không đợi lâu, chị trả lời thẳng thắn với đội trưởng cho về đơn vị công binh. “ Nhận được quyết định về đơn vị công binh, mà lòng rất thanh thản. Giờ nghĩ lại giá như ngày ấy đồng ý thì không biết sẽ ra sao, nhưng nghĩ lại thì mình vẫn còn may mắn hơn rất nhiều người vì đã có một suy nghĩ đúng đắn”, nữ chiến sĩ Lê Thị Mộng Phượng tâm sự.
Đức Vượng
.jpg "Nghệ An khánh thành tượng V.I.I Lê-nin tại thành phố Vinh")
.png "Danh sách các tác giả có tác phẩm triển lãm Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc năm 2024"){kind=logo}
