Đơn vị thanh niên xung phong đường 20 quyết thắng ( ảnh tư liệu)
Kỳ I: Trái tim nóng bỏng vì tình yêu tổ quốc “Giải phóng miền nam, thống nhất đất nước”.
Để được khoác trên mình bộ quần áo màu xanh của “ người lính cụ Hồ” chị đã làm đơn gửi đến tỉnh đoàn thanh niên Hà tĩnh và từng ba lần cắt máu viết thư xin được đi bộ đội. Cuối cùng,nguyện vọng đó cũng được toại nguyện. Chị ra đi với chiếc ba lô trên vai và một trái tim nóng bỏng vì tình yêu tổ quốc, yêu đất nước, với một lý tưởng “Giải phóng miền nam, thống nhất đất nước”.
Nữ chiến sĩ công binh…
Nhân dịp kỷ niệm ngày Quốc tế phụ nữ (08/3) và cũng là lúc khi cả nước đang chuẩn bị hướng tới kỷ niệm 46 năm giải phóng miền Nam thống nhất đất (30/4/1975 – 30/4/2021), tôi may mắn được gặp lại một nữ chiến sĩ công binh Lê Thị Mộng Phượng, (ngụ quận Hai Bà Trưng, Hà Nội), người từng tham gia rất nhiều trận đấu góp phần cho công cuộc giải phóng miền Nam thống nhất đất nước ngày 30/4/1975. Ngày ấy, chị cùng với hàng nghìn nữ chiến sĩ khác được tập trung học điều lệnh hai tháng ngay trên mảnh đất quê mình, sau đó được lệnh hành quân ngay vào chiến trường.
Với sức trẻ “17 bẻ gãy sừng trâu”, không lâu sau chị được cử làm tiểu đội trưởng và hành quân bộ dọc theo đường giao liên vào Thượng Lào để mở đường 20 Quyết thắng. Cho đến lúc này chị còn nhớ như in ngày đầu tiên đặt chân vào rừng già Thượng Lào, lúc đó “công trường Hai Bà Trưng được thành lập” với hàng ngàn chiến sĩ nữ là lính công binh. “Tôi được bổ sung vào một trung đội, mà duy nhất chỉ có một đồng chí trung đội trưởng là nam giới, còn lại là chiến sĩ nữ, các đồng đội của mình đến từ nhiều tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Thanh Hóa. Phần lớn, họ là những người còn quá ngây thơ, chưa có ai được biết đến hương vị của tình yêu là gì”, nữ chiến sĩ công bình Lê Thị Mộng Phượng nói.
Nhắc đến đây chị kể tiếp: “Ngày đầu tiên khi đặt chân đến mảnh đất này, họ đã làm xong lán và theo đề nghị của đồng chí Trung đội trưởng, cứ hai người sẽ ngủ chung một màn để tránh thú rừng. Tối hôm thứ nhất tôi trực chiến vào lúc nửa đêm thì nghe tiếng khóc dưới giao thông hào đi đến và thấy đống chí Ba quê Nghệ An đang sụt sùi, nên hỏi: Tại sao đồng chí khóc? Đồng chí ấy nói: “Tôi không ngủ được? Tại sao? Đồng chí trung đội trưởng...”
Chị cố hỏi thêm: Làm sao? “Bởi vì tiểu đội của tôi có 13 người và Trung đội trưởng nữa là 14 ngủ chung một màn. Ban đầu thấy đầm ấm, xong lập tức một số đồng đội không cho ngủ mà còn gác chân, đè cả lên người”. Lúc đó chị cũng như bao chiến sỹ nữ khác chẳng biết gì về “giới tính” tình yêu, cho nên tức một khẩu súng AK đến lán của Ba đề nghị đồng chí Trung đội trưởng ra ngay để “xử lý”.
Sáng hôm sau sự việc được báo cáo lên Đại đội, lên tiểu đoàn và cuối cùng đồng chí nam Trung đội trưởng bị cách chức, hạ quân hàm điều đi nơi khác. Cho đến bây giờ, chị vẫn còn cảm thấy tại sao khi ấy mình lại thơ ngây đến mức độ ngây ngô như vậy. Thế rồi 6 tháng mở đường 20 Quyết Thằng, bao nhiêu người đồng đội nữ của chị đã ngã xuống, bao nhiêu người bị thương, nhưng với riêng chị Phượng hình như “bom đạn nó chừa ra” thì phải . Lúc đó chị được đề bạt làm Trung đội phó, rồi lên Trung đội trưởng khi còn rất trẻ khi mới vừa ở tuổi đôi mươi.
Một mình băng rừng đi lấy gạo
“Những hôm đồng đội bị sốt rét, tôi có thể thay trực hết đêm, một mình băng đường rừng đi lấy gạo suốt cả ngày với quãng đường 50 km. Một mình tôi có thể ra suối đánh bộc phá lấy cá, vào rừng bắt cả khỉ đột, cả hiêu nai thậm chí cả tinh tinh. Thế rồi con đường chúng tôi làm được đoạn nào, là B52 lại rải thảm đến đó hy sinh, ốm đâu, chết vì thú rừng, sốt rét. Đồng đội lần lượt ra đi, tôi không còn nhớ mình đã chôn cất bao nhiêu người, nhặt nhạnh từng bộ phận cơ thể gói vào tăng võng, vùi vội xuống đất, cắm một cái cọc để làm dấu. Và cũng không còn nhớ được đã bao nhiêu lần bị bom vùi, sập hầm nhưng lạ thay là tôi không chết cũng chẳng bị thương”, chị Phượng nhớ lại.
Được 6 tháng, tổn thất quá lớn cả trung đoàn của chị đã được điều ra tuyến sau để chuyển sang nhiệm vụ khác. Tại đây chị lại trở thành lính thông tin hữu tuyến, và được điều vào chi viện cho Chiến dịch Nam Lào năm 1971. Gian khổ nhưng vẫn tiếp tục, để rồi có một ngọn đồi đã mang tên “O Phượng”mà cánh lái xe đặt cho. Vẫn còn đó đường 20 Quyết Thắng, con số 20 bởi những thanh niên xung phong lúc đó mới chỉ trên dưới 20 tuổi đời, chị có dịp trở lại đây một lần, cái cảm xúc thật khó tả bùi ngùi, thương xót. Đã bao nhiêu năm, nếu là nhà văn có lẽ chị đã có thể viết được một cuốn tự truyện kể lại cuộc đời hy sinh, chiến đấu của các chiến sĩ nữ với tất cả tình yêu thương và kính trọng.
Điều về Đại đội 17 thông tin để huấn luyện, đóng quân tại huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình, chị tiếp tục được đề bạt làm tiểu đội trưởng của một tiểu đội, hàng ngày học về thông tin hữu tuyến, thời gian học là ba tháng. Vẫn còn nhớ như in những đêm báo động hành quân, và những hôm trực ca đêm. Với cánh lính như các chị có lẽ là sợ nhất tiếng báo động hành quân, phải bật dậy thật nhanh và xuất phát thật đúng giờ, nếu không sẽ bị kiểm điểm phê bình. Vì thế các chị có sáng kiến là khi đi ngủ mang theo cả dày, mũ cối để ngay trên đầu, balo thì để ngay bên cạnh, khi nghe tiếng còi báo động là bật dậy ngay như cái lò xo. Với chức vụ là “tiểu đội trưởng”, chị cần phải nhanh nhất để còn đôn đốc các đống chí khác.
Đêm này qua đêm khác cả tiểu đội ngủ trong tình trạng “giày theo người, ba lô sẵn sàng, và thậm chí còn đội luôn cả mũ cối. Tiểu đội của chị luôn được tuyên dương là nhanh nhất, đội ngũ đẹp nhất. Những hôm tập hành quân, trong tiểu đội chị cũng có một vài đồng chí vừa đi vừa khóc vì không chịu được gian khổ. Trong đơn vị bỗng xuất hiện cái bệnh lạ, khiến một số chị em bị ốm. Cái bệnh quái đản ấy khiến nhiều nữ chiến sĩ vừa khóc vừa cười, cứ nhìn thấy đống chí bộ đội nam là mắt như ngây dại. Sau này được thông báo là bị bệnh “ếch-tờ -ri gì no”, cái bệnh này lúc đó không điều trị được mà thường phải dùng roi, cái cành phi lao nếu đánh đau thì sẽ im ngay. Nhưng sau đó lại tiếp tục, nghĩ cũng thật tội mấy đồng chí ấy thần kinh yếu không chịu được gian khổ, thiếu thốn chết chóc nên mới bị như vậy.
Chẳng bù cho chị cả Phượng, ba năm đi lính chẳng ốm đau ngày nào, công việc cứ làm phăm phắp, làm hết việc của mình thì làm cho đồng chí khác. “Ví như cái việc đi lấy củi, tăng gia tôi thường vượt chỉ tiêu của đơn vị. Cả đơn vị chẳng ai có thể lấy một ngày được 10 bó củi, nhưng tôi lại lấy được đến 15 bó là chuyện bình thường, rồi tăng gia trồng rau, nuôi lợn, nuôi gà. Sau ba tháng chúng tôi được điều về bổ sung cho các đơn vị chiến đấu, riêng tôi và bốn đống chí khác được bổ sung cho Binh trạm 41, lúc đó đóng tại cây số 39 đường 9 Nam Lào”, chị Phượng nhớ lại.
Mãi mãi tuổi hai mươi
Thắp một nén nhang cầu cho linh hồn của các đồng chí nam, nữ bộ đội và thanh niên xung phong những người đã từng mở đường 20 Quyết Thắng đang nằm lại đâu đó trên mảnh đất này sớm được siêu thoát. Ký ức cuả một thời lịch sử hào hùng đã qua đi, nhưng với tôi tình đồng chí, đồng đội không lúc nào phai mờ. Họ mãi mãi là những người tuổi hai mươi, cho tinh thần quyết chiến quyết thắng của một dân tộc.
Nữ chiến sĩ công binh…
Nhân dịp kỷ niệm ngày Quốc tế phụ nữ (08/3) và cũng là lúc khi cả nước đang chuẩn bị hướng tới kỷ niệm 46 năm giải phóng miền Nam thống nhất đất (30/4/1975 – 30/4/2021), tôi may mắn được gặp lại một nữ chiến sĩ công binh Lê Thị Mộng Phượng, (ngụ quận Hai Bà Trưng, Hà Nội), người từng tham gia rất nhiều trận đấu góp phần cho công cuộc giải phóng miền Nam thống nhất đất nước ngày 30/4/1975. Ngày ấy, chị cùng với hàng nghìn nữ chiến sĩ khác được tập trung học điều lệnh hai tháng ngay trên mảnh đất quê mình, sau đó được lệnh hành quân ngay vào chiến trường.
Với sức trẻ “17 bẻ gãy sừng trâu”, không lâu sau chị được cử làm tiểu đội trưởng và hành quân bộ dọc theo đường giao liên vào Thượng Lào để mở đường 20 Quyết thắng. Cho đến lúc này chị còn nhớ như in ngày đầu tiên đặt chân vào rừng già Thượng Lào, lúc đó “công trường Hai Bà Trưng được thành lập” với hàng ngàn chiến sĩ nữ là lính công binh. “Tôi được bổ sung vào một trung đội, mà duy nhất chỉ có một đồng chí trung đội trưởng là nam giới, còn lại là chiến sĩ nữ, các đồng đội của mình đến từ nhiều tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Thanh Hóa. Phần lớn, họ là những người còn quá ngây thơ, chưa có ai được biết đến hương vị của tình yêu là gì”, nữ chiến sĩ công bình Lê Thị Mộng Phượng nói.
Nhắc đến đây chị kể tiếp: “Ngày đầu tiên khi đặt chân đến mảnh đất này, họ đã làm xong lán và theo đề nghị của đồng chí Trung đội trưởng, cứ hai người sẽ ngủ chung một màn để tránh thú rừng. Tối hôm thứ nhất tôi trực chiến vào lúc nửa đêm thì nghe tiếng khóc dưới giao thông hào đi đến và thấy đống chí Ba quê Nghệ An đang sụt sùi, nên hỏi: Tại sao đồng chí khóc? Đồng chí ấy nói: “Tôi không ngủ được? Tại sao? Đồng chí trung đội trưởng...”
Chị cố hỏi thêm: Làm sao? “Bởi vì tiểu đội của tôi có 13 người và Trung đội trưởng nữa là 14 ngủ chung một màn. Ban đầu thấy đầm ấm, xong lập tức một số đồng đội không cho ngủ mà còn gác chân, đè cả lên người”. Lúc đó chị cũng như bao chiến sỹ nữ khác chẳng biết gì về “giới tính” tình yêu, cho nên tức một khẩu súng AK đến lán của Ba đề nghị đồng chí Trung đội trưởng ra ngay để “xử lý”.
Sáng hôm sau sự việc được báo cáo lên Đại đội, lên tiểu đoàn và cuối cùng đồng chí nam Trung đội trưởng bị cách chức, hạ quân hàm điều đi nơi khác. Cho đến bây giờ, chị vẫn còn cảm thấy tại sao khi ấy mình lại thơ ngây đến mức độ ngây ngô như vậy. Thế rồi 6 tháng mở đường 20 Quyết Thằng, bao nhiêu người đồng đội nữ của chị đã ngã xuống, bao nhiêu người bị thương, nhưng với riêng chị Phượng hình như “bom đạn nó chừa ra” thì phải . Lúc đó chị được đề bạt làm Trung đội phó, rồi lên Trung đội trưởng khi còn rất trẻ khi mới vừa ở tuổi đôi mươi.
Một mình băng rừng đi lấy gạo
“Những hôm đồng đội bị sốt rét, tôi có thể thay trực hết đêm, một mình băng đường rừng đi lấy gạo suốt cả ngày với quãng đường 50 km. Một mình tôi có thể ra suối đánh bộc phá lấy cá, vào rừng bắt cả khỉ đột, cả hiêu nai thậm chí cả tinh tinh. Thế rồi con đường chúng tôi làm được đoạn nào, là B52 lại rải thảm đến đó hy sinh, ốm đâu, chết vì thú rừng, sốt rét. Đồng đội lần lượt ra đi, tôi không còn nhớ mình đã chôn cất bao nhiêu người, nhặt nhạnh từng bộ phận cơ thể gói vào tăng võng, vùi vội xuống đất, cắm một cái cọc để làm dấu. Và cũng không còn nhớ được đã bao nhiêu lần bị bom vùi, sập hầm nhưng lạ thay là tôi không chết cũng chẳng bị thương”, chị Phượng nhớ lại.
Được 6 tháng, tổn thất quá lớn cả trung đoàn của chị đã được điều ra tuyến sau để chuyển sang nhiệm vụ khác. Tại đây chị lại trở thành lính thông tin hữu tuyến, và được điều vào chi viện cho Chiến dịch Nam Lào năm 1971. Gian khổ nhưng vẫn tiếp tục, để rồi có một ngọn đồi đã mang tên “O Phượng”mà cánh lái xe đặt cho. Vẫn còn đó đường 20 Quyết Thắng, con số 20 bởi những thanh niên xung phong lúc đó mới chỉ trên dưới 20 tuổi đời, chị có dịp trở lại đây một lần, cái cảm xúc thật khó tả bùi ngùi, thương xót. Đã bao nhiêu năm, nếu là nhà văn có lẽ chị đã có thể viết được một cuốn tự truyện kể lại cuộc đời hy sinh, chiến đấu của các chiến sĩ nữ với tất cả tình yêu thương và kính trọng.
Điều về Đại đội 17 thông tin để huấn luyện, đóng quân tại huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình, chị tiếp tục được đề bạt làm tiểu đội trưởng của một tiểu đội, hàng ngày học về thông tin hữu tuyến, thời gian học là ba tháng. Vẫn còn nhớ như in những đêm báo động hành quân, và những hôm trực ca đêm. Với cánh lính như các chị có lẽ là sợ nhất tiếng báo động hành quân, phải bật dậy thật nhanh và xuất phát thật đúng giờ, nếu không sẽ bị kiểm điểm phê bình. Vì thế các chị có sáng kiến là khi đi ngủ mang theo cả dày, mũ cối để ngay trên đầu, balo thì để ngay bên cạnh, khi nghe tiếng còi báo động là bật dậy ngay như cái lò xo. Với chức vụ là “tiểu đội trưởng”, chị cần phải nhanh nhất để còn đôn đốc các đống chí khác.
Đêm này qua đêm khác cả tiểu đội ngủ trong tình trạng “giày theo người, ba lô sẵn sàng, và thậm chí còn đội luôn cả mũ cối. Tiểu đội của chị luôn được tuyên dương là nhanh nhất, đội ngũ đẹp nhất. Những hôm tập hành quân, trong tiểu đội chị cũng có một vài đồng chí vừa đi vừa khóc vì không chịu được gian khổ. Trong đơn vị bỗng xuất hiện cái bệnh lạ, khiến một số chị em bị ốm. Cái bệnh quái đản ấy khiến nhiều nữ chiến sĩ vừa khóc vừa cười, cứ nhìn thấy đống chí bộ đội nam là mắt như ngây dại. Sau này được thông báo là bị bệnh “ếch-tờ -ri gì no”, cái bệnh này lúc đó không điều trị được mà thường phải dùng roi, cái cành phi lao nếu đánh đau thì sẽ im ngay. Nhưng sau đó lại tiếp tục, nghĩ cũng thật tội mấy đồng chí ấy thần kinh yếu không chịu được gian khổ, thiếu thốn chết chóc nên mới bị như vậy.
Chẳng bù cho chị cả Phượng, ba năm đi lính chẳng ốm đau ngày nào, công việc cứ làm phăm phắp, làm hết việc của mình thì làm cho đồng chí khác. “Ví như cái việc đi lấy củi, tăng gia tôi thường vượt chỉ tiêu của đơn vị. Cả đơn vị chẳng ai có thể lấy một ngày được 10 bó củi, nhưng tôi lại lấy được đến 15 bó là chuyện bình thường, rồi tăng gia trồng rau, nuôi lợn, nuôi gà. Sau ba tháng chúng tôi được điều về bổ sung cho các đơn vị chiến đấu, riêng tôi và bốn đống chí khác được bổ sung cho Binh trạm 41, lúc đó đóng tại cây số 39 đường 9 Nam Lào”, chị Phượng nhớ lại.
Mãi mãi tuổi hai mươi
Thắp một nén nhang cầu cho linh hồn của các đồng chí nam, nữ bộ đội và thanh niên xung phong những người đã từng mở đường 20 Quyết Thắng đang nằm lại đâu đó trên mảnh đất này sớm được siêu thoát. Ký ức cuả một thời lịch sử hào hùng đã qua đi, nhưng với tôi tình đồng chí, đồng đội không lúc nào phai mờ. Họ mãi mãi là những người tuổi hai mươi, cho tinh thần quyết chiến quyết thắng của một dân tộc.
Đức Vượng
.jpg "Nghệ An khánh thành tượng V.I.I Lê-nin tại thành phố Vinh")
.png "Danh sách các tác giả có tác phẩm triển lãm Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc năm 2024"){kind=logo}
