Ông Trần Kiết Nô sinh trưởng trong một gia đình người Hoa trí thức yêu nghệ thuật. Thân phụ của ông là thầy giáo Trần Quang – Hiệu trưởng một trường tiểu học tư thục, đồng thời cũng là một họa sĩ có tâm hồn nghệ sĩ. Nhận ra năng khiếu của con từ sớm, ông đã gửi Trần Kiết Nô, khi mới 17 tuổi, đến học nghề nhiếp ảnh tại tiệm ảnh Photo Mỹ Dung (Cần Thơ) của một người quen. Không lâu sau, ông trở về và mở tiệm riêng mang tên Photo Trần Quang – để ghi nhớ công ơn người cha đáng kính.
Năm 1952, khi tay nghề đã vững vàng, Trần Kiết Nô lên Sài Gòn làm việc cho nhiều tiệm ảnh danh tiếng như Linh Nam (đường Đồng Khánh, nay là Trần Hưng Đạo), và Photo Perfect (số 7 Châu Văn Tiếp, nay là trụ sở TTXVN, đường Trần Xuân Hòa). Tại đây, ông không chỉ hoàn thiện kỹ năng, mà còn thể hiện tư duy sáng tạo vượt trội trong kỹ thuật phòng tối và cách tạo hình ảnh. Chính điều đó đã gây ấn tượng với chủ tiệm – nhiếp ảnh gia Lý Lan Siêu – một tên tuổi lớn trong giới ảnh người Hoa tại Chợ Lớn. Lý Lan Siêu đã tin tưởng giao cho ông phụ trách mảng ảnh nghệ thuật, từ đó khơi nguồn cảm hứng để sau này Trần Kiết Nô bước chân vào con đường sáng tác nghệ thuật chuyên sâu.
Sau này, Lý Lan Siêu di cư sang Hoa Kỳ, tiếp tục con đường ảnh nghệ thuật và trở thành tên tuổi tầm cỡ quốc tế, nhiều năm được xếp trong Top 10 nhiếp ảnh gia ảnh đơn sắc thế giới do Hội Nhiếp ảnh Hoa Kỳ bình chọn.
Năm 1962, Trần Kiết Nô cùng nhà nhiếp ảnh Chung Quốc Huy lên Đà Lạt mở tiệm ảnh Văn Lang – vừa để mưu sinh, vừa miệt mài sáng tác và gửi ảnh tham dự nhiều salon quốc tế. Hai năm sau, vào năm 1964, ông thi đậu và được Hội Nhiếp ảnh Hoàng Gia Anh phong tước hiệu ARPS – một tước hiệu mà nhiều tay máy thời bấy giờ mơ ước cho là danh giá.
Ông luôn quan niệm một nhiếp ảnh gia phải am tường toàn diện: từ chụp ngoại cảnh, studio, đến kỹ thuật phòng tối, tô màu, sửa phim, chấm ảnh… Phong cách nghệ thuật của ông thiên về ảnh salon – ảnh duy họa (pictorialism) với cảm xúc thơ mộng, đậm chất thủy mặc. Đây là khuynh hướng nhiếp ảnh rất thịnh hành và thống trị các cuộc thi, triển lãm quốc tế những năm 1960, đặc biệt là tại Hồng Kông – nơi được mệnh danh là “vương quốc của các salon ảnh”.
Sau biến cố Mậu Thân 1968, chiến sự miền Nam leo thang, ông buộc phải tạm gác đam mê nghệ thuật để tránh bị cuốn vào binh nghiệp, tập trung ổn định cuộc sống gia đình. Mãi đến năm 1980, ông mới trở lại với nhiếp ảnh nghệ thuật và sau đó trở thành hội viên của Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam. Ông đã tổ chức thành công hai triển lãm cá nhân đáng nhớ: Non nước hữu tình (1997) và Sắc màu cuộc sống (2022).
Hơn 90 tuổi ông vẫn say sưa sáng tác
Trần Kiết Nô cũng là người sáng lập Câu lạc bộ Nhiếp ảnh Hướng Dương – nơi quy tụ nhiều tay máy gốc Hoa đam mê nghệ thuật, thường xuyên giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm, và truyền cảm hứng tình yêu cái đẹp cho thế hệ nhiếp ảnh trẻ.
Nay đã ở tuổi 94, nhưng ông vẫn giữ được tinh thần lạc quan, minh mẫn. Ông không cô độc , vì thành tựu lớn nhất trong đời ông có lẽ không chỉ là những bức ảnh nghệ thuật, mà còn là hai người con – Trần Tường Nghị và Trần Mỹ Nguyên – cũng đã tiếp nối truyền thống gia đình, trở thành những nhà nhiếp ảnh vững tay nghề trong cả lĩnh vực nghệ thuật lẫn thương mại.
.jpg "\"Từ thụ yếu quy\" và chuyện đưa nhiếp ảnh về xứ sở")
.jpg "Nguyễn Đình Khánh - Người đặt nền móng cho nghệ thuật nhiếp ảnh Việt Nam hiện đại")
