Nguyễn Bá Khoản - Những khoảnh khắc lịch sử qua ống kính

Hoàng Kim Đáng|11:35 26/09/2024

(NADS) - Nguyển Bá Khoản sinh ngày 3/7/1917 tại Liễu Viên, Thường Tín, Hà Tây (nay là Hà Nội). Trong bối cảnh chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, đất nước vẫn còn là "thuộc địa" do thực dân Pháp cai trị.

Chàng thanh niên Nguyễn Bá Khoản sớm có tình yêu quê hương đất nước. Năm 18 tuổi đã tham gia hoạt động cách mạng trong lĩnh vực báo chí. Năm 1937, ở tuổi 20 Nguyễn Bá Khoản đã có những bức ảnh đầu tiên của ảnh báo chí Cách mạng Việt Nam, chụp về "Hội nghị báo giới Bắc Kỳ tại Hà Nội" (1937); "Đoàn Báo giới và đoàn Phụ nữ tham gia cuộc mít tinh lớn ở khu Đấu Xảo - Hà Nội" (1938), nay là Cung văn hóa hữu nghị Hà Nội; chụp về "Hội nghị truyền bá Quốc ngữ" (1938) tổ chức tại Hà Nội...

W_nguyen-ba-khoan-1917-1993-.jpg
Nguyễn Bá Khoản (1917-1993) - Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học, nghệ thuật năm 1996

50 năm cầm máy xông pha nơi trận mạc, ông đã chụp những sự kiện lịch sử sống động về "Cuộc Cách mạng tháng 8-1945", về "Chủ tịch Hồ Chí Minh thời kỳ 1945-1946", về "Phong trào Nam Tiến -1945" và "Toàn quốc kháng chiến ở Thủ đô Hà Nội", "Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh".
Hình ảnh về 4 sự kiện lịch sử trọng đại đó cũng xứng đáng để vinh danh: "Nguyễn Bá Khoản - Người phóng viên nhiếp ảnh - Chiến sĩ tiên phong trong sự nghiệp báo chí cách mạng Việt Nam". Năm 1954, khi làm phóng viên ảnh trong Đội công tác tiếp quản Thủ đô, ông đã chụp nhiều bức ảnh ghi lại tình cảm sôi nổi và xúc động của nhân dân Hà Nội đón đoàn quân chiến thắng trở về. Trong chiến tranh chống Mỹ, ông chụp ảnh tư liệu cho Ban điều tra tội ác chiến tranh của đế quốc Mỹ tại Hà Nội...

W_trung-doi-quyet-tu-quan-trong-le-tuyen-the-quyet-tu-cho-to-quoc-quyet-sinh-tai-ha-noi-1946.jpg
Trung đội Quyết tử quân trong lễ tuyên thệ "Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh" tại Hà Nội
W_doan-quan-nam-tien-vao-ga-tuy-hoa.jpg
Đoàn quân Nam tiến vào đến ga Tuy Hòa (tháng 10/1945)

Để lưu giữ hình ảnh quý hiếm ấy, ông đã tình nguyện trao tặng 2000 phim cho Bảo tàng Cách mạng Việt Nam. Sinh thời, Bộ trưởng Bộ Văn hóa GS. Hoàng Minh Giám đánh giá cao, coi đó là một nghĩa cử đẹp, mang tính nhân văn cao cả và lưu ý Bảo tàng Cách mạng Việt Nam không chỉ lưu giữ tài sản văn hóa đó mà cần tuyển chọn để triển lãm và in sách phổ biến rộng rãi trên các phương tiện truyền thông đại chúng để các thế hệ mai sau hiểu về cuộc Cách mạng Việt Nam trong giai đoạn cực kỳ khó khăn và anh dũng để giành thắng lợi hoàn toàn.

Tháng 12 năm 1991, Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam và Hội Nhiếp ảnh Nghệ thuật Hà Nội phối hợp tổ chức triển lãm "Ảnh Nguyễn Bá Khoản" tại số 19 phố Hàng Buồm - Hà Nội. Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Đỗ Mười đã đến xem triển lãm và ghi cảm tưởng đánh giá cao sự cống hiến của người Phóng viên - Chiến sĩ Nguyễn Bá Khoản và chỉ thị cho Bộ Văn hóa - Thông tin tiếp tục tổ chức triển lãm "Ảnh Nguyễn Bá Khoản" tại Nhà triển lãm số 29 phố Hàng Bài - Hà Nội để đồng bào cả nước có điều kiện đến xem triển lãm.

Nhân dịp cố nghệ sĩ Nguyễn Bá Khoản được nhà nước trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh năm 1996 và kỷ niệm 80 năm ngày sinh của ông, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân và Viện Bảo tàng Cách mạng Việt Nam tuyển chọn 144 ảnh tư liệu lịch sử tiêu biểu để xuất bản cuốn sách ảnh mang tên: "Những khoảnh khắc lịch sử qua ống kính Nguyễn Bá Khoản".

W_vat-chuong-ngai-tren-duong-huyen-tran-cong-chua-1947.jpg
Vật chướng ngại trên đường Huyền Trân Công Chúa (1947)
W_quan-ta-o-phao-dai-lang-chuan-bi-ban-vao-cot-co-ha-noi-noi-quan-phap-chiem-dong-1946.jpg
Quân ta ở Pháo đài Láng chuẩn bị bắn vào Cột cờ, Hà Nội - nơi quân Pháp chiếm đóng (1946)

Ảnh Nguyễn Bá Khoản sẽ sống mãi với thời gian, bởi người chụp ảnh luôn đứng ở góc nhìn lịch sử. Ông thực sự là một nhà viết sử bằng hình ảnh ở giai đoạn sục sôi của Cách mạng tháng Tám và thời kỳ đầu xây dựng nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa... Ông được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học, nghệ thuật - lĩnh vực nhiếp ảnh năm 1996 với nhóm ảnh "Đoàn quân Nam tiến và Toàn quốc kháng chiến 1945-1946".
Về việc đặt tên đường mang tên Nguyễn Bá Khoản, mấy năm gần đây tại thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa có một đường phố mang tên Nguyễn Bá Khoản. Điều đó ghi nhận nhà nhiếp ảnh tiền bối Nguyễn Bá Khoản có cống hiến đặc biệt xuất sắc, ghi lại được nhiều hình ảnh quân dân Khánh Hòa anh dũng chiến đấu chống thực dân Pháp.
Năm 2022 Thủ đô Hà Nội lại có thêm đường phố mang tên Nguyễn Bá Khoản. Đây là sự ghi nhận của quân dân Thủ đô Hà Nội đánh giá đúng công tích của phóng viên chiến tranh Nguyễn Bá Khoản, góp phần ghi thêm vào trang lịch sử nhiếp ảnh Việt Nam.

W_nhan-dan-ha-noi-mit-tinh-phan-doi-quan-anh-phap-chiem-dong-nam-bo.jpg
Nhân dân Hà Nội mít tinh phản đối quân Anh - Pháp chiếm đóng Nam Bộ

(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Nhiếp ảnh & Đời sống
Nguyễn Bá Khoản - Những khoảnh khắc lịch sử qua ống kính
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO