Trò chuyện văn chương nhân dịp 50 năm kỷ niệm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Pháp

Trò chuyện về văn chương Pháp Việt có sự tham gia chia sẻ của nhà văn Nuage Rose (Hồng Vân) và PGS. TS. Phạm Văn Quang, Trưởng bộ môn Văn Học-Văn hóa, Khoa Pháp, đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP. HCM, người có nhiều luận án, nghiên cứu về văn chương Pháp.

Nuage Rose (Hồng Vân) là nữ nhà văn người Pháp gốc Việt, cô được độc giả trong nước biết đến qua hai tác phẩm Ba áng Mây trôi dạt xứ bèo và 100 ngày Mây thì thầm với gió do nhà NXB Trẻ phát hành.

Có thể nói, hai tác phẩm này là ngã rẽ trong con đường thực hành văn chương Pháp - Việt của cô. Trong khi, Ba áng Mây trôi dạt xứ bèo được viết hoàn toàn bằng tiếng Pháp, là tự sự kể về những năm tháng rời Hà Nội theo gia đình đi sơ tán của nữ nhà văn.

Thì với Mây thì thầm với gió được nhà văn ưu ái sáng tác trực tiếp bằng tiếng Việt, nữ tác giả chia sẻ đây là sự nỗ lực bảo tồn những từ ngữ, câu chữ đẹp đẽ của Hà Nội cho đến những năm 80 mà ngày nay đã ít nhiều mai một.

“Tôi không phải nhà văn, cũng không viết những câu chuyện tiểu thuyết ly kỳ. Mà đơn giản đó chỉ là lời kể chân thành về những cảm xúc chạm đến gia đình, nơi tôi sinh ra. Đó là hành trình tha thứ để bức ra khỏi những dằn xé khi thực hiện những tác phẩm của mình.” Nữ nhà văn Nuage Rose Hồng Vân khiêm tốn chia sẻ.

Nữ nhà văn cho biết, khó khăn khi xuất bản những tác phẩm văn học bằng thứ ngôn ngữ được cho là lãng mạn nhất, không chỉ đơn thuần là vấn đề về mặt ngôn ngữ mà còn là sự can đảm của bản thân cô khi đối diện những ám ảnh quá khứ, học cách tha thứ để mang nó vào trong tác phẩm của mình.

Nhắc đến cầu nối Pháp Việt trong các phẩm của nhà văn Hồng Vân, Bà Đỗ Thị Minh Nguyệt - Trưởng phòng sách và hội thảo Viện Pháp tại Hà Nội cho biết : “Việt Nam và Pháp đã từng trải qua một quá khứ chung, một duyên phận dù bất chấp lịch sử thăng trầm nhưng vẫn tồn tại một sức mạnh liên kết giữa hai quốc gia. Văn chương, văn hóa Pháp đã có một tác động mạnh mẽ với sự hình thành của một lớp thanh niên, một lớp trí thức Việt từ đầu TK XX. Và có những ảnh hưởng sâu sắc đến sáng tác văn học nghệ thuật Việt Nam thời đương đại. Các tác phẩm của Hồng Vân không chỉ chạm đến trái tim độc giả, bởi độc giả có thể cảm nhận được tình yêu tha thiết của tác giả đối với gia đình, đối với quê hương. Mà bởi những hồi ức của nữ nhà văn đã trở thành những kỷ niệm văn chương, là văn hóa được truyền lại từ thế hệ này, sang thế hệ khác và cũng vì sự trăn trở giữa đi và về của hai nền văn hóa của chị.”

Theo PGS. TS. Phạm Văn Quang, năm 2010 có khoảng trên dưới 400 tựa sách viết bằng Pháp do 180 tác giả Việt sáng tác và 50% trong đó là các tác phẩm thuộc thể loại tự sự như nhà văn Hồng Vân thực hiện.

Nghiên cứu những tác phẩm văn chương do các tác giả người Việt hay người Pháp gốc Việt thực hiện, tiến sĩ cho rằng “có một Việt Nam bên ngoài một Việt Nam”. Những tác phẩm như nhà văn Hồng Vân chính là một mảng văn chương cần thiết phải đi sâu vào khai thác - một văn hóa viết bằng tiếng Pháp.

Đây là một thể loại hết sức quan trọng, thể loại gắn đến lịch sự phát triển tri thức việt nam đương đại, hiện đại, vì tất cả thuộc thể loại tự sự hiện thực nên có thể sử dụng nghiên cứu để minh chứng, đối chiếu..

Theo ông, mặc dù có ý nghĩa quan trọng, nhưng việc độc giả đón nhận các tác phẩm văn chương Pháp chưa thực sự phổ biến. Nguyên nhân xuất phát từ sự đón nhận của những nhà xuất bản tại Việt Nam và cũng có rất ít độc giả đọc được tiếng Pháp nên hạn chế về mặt tiếp nhận những tác phẩm Pháp ngữ. Trong tương lai, PGS. TS. Phạm Văn Quang mong rằng sẽ có nhiều hơn các tác phẩm văn học Pháp được dịch sang tiếng Việt để độc giả trong nước sẽ dễ dàng tiếp cận.