Sách dày 552 trang, chia thành hai phần chính: "Vùng Sài Gòn - Gia Định: Từ sơ khởi đến năm 1859" và "Đô thị Sài Gòn - Chợ Lớn thời Pháp thuộc (1859-1945)". Theo đánh giá của đại diện Ủy ban giải thưởng, tác phẩm này là một công trình nghiên cứu nghiêm túc, cung cấp nhiều tài liệu có giá trị cao, trở thành nguồn thông tin đáng tin cậy về lịch sử vùng đất Sài Gòn - Chợ Lớn, đặc biệt trong giai đoạn Pháp thuộc.
Ông Trần Đình Ba, đại diện đơn vị phát hành chia sẻ rằng giải thưởng không chỉ là niềm vinh dự cho nhà xuất bản và đội ngũ tác giả, mà còn là minh chứng cho giá trị của những tác phẩm nghiên cứu về Nam Bộ, Gia Định và Sài Gòn. Ông nhấn mạnh rằng đây là động lực để họ tiếp tục tìm kiếm những bản thảo chất lượng và kết nối với các tác giả uy tín, nhằm tạo ra những ấn phẩm phục vụ độc giả tốt hơn.
Tại buổi lễ trao giải, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi cho rằng tầm quan trọng của việc quảng bá giải thưởng đến các tổ chức và nhà nghiên cứu trong và ngoài nước, nhằm nâng cao chất lượng và số lượng đề cử. Ông cũng đề xuất các giải pháp cụ thể để các công trình đoạt giải phát huy giá trị trong việc hoạch định chiến lược phát triển thành phố và vùng Nam Bộ.
Giải thưởng khoa học Trần Văn Giàu được thành lập từ năm 2002, dựa trên tâm nguyện của cố Giáo sư Trần Văn Giàu. Giải thưởng này được trao hàng năm cho các công trình nghiên cứu xuất sắc trong lĩnh vực lịch sử và lịch sử tư tưởng tại Nam Bộ, cực Nam Trung Bộ và TP.HCM. Những tác phẩm được trao giải đều có chất lượng khoa học cao, giá trị tham khảo tốt và khả năng lan tỏa rộng rãi.
Mặc dù sự kiện này từng có những năm gián đoạn do không có công trình đạt tiêu chí, năm 2023 đã chứng kiến sự trở lại mạnh mẽ với tác phẩm "Gia Định - Sài Gòn - TPHCM dặm dài lịch sử (1698 - 2020)" của nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư cũng được Nhà xuất bản Tổng Hợp TP.HCM phát hành, nhận giải thưởng lần thứ 11.