Từ việc bị động “chống chọi” với thiên tai, vùng châu thổ này chính thức chuyển mình sang chiến lược “thuận thiên có kiểm soát” và quản lý tổng hợp nguồn nước, biến thách thức của biến đổi khí hậu và xâm nhập mặn thành đòn bẩy tái cơ cấu nền kinh tế. Điều này chấm dứt mô hình “ngăn mặn, giữ ngọt” cứng nhắc, mở đường cho việc phân vùng sinh thái rõ ràng để phục vụ tái cơ cấu các ngành kinh tế. Quy hoạch đã đề xuất giải pháp thủy lợi theo hướng thuận thiên có kiểm soát theo 3 vùng sinh thái, đảm bảo tái cơ cấu các ngành kinh tế, và giữ vững quốc phòng, an ninh, bảo đảm an ninh nguồn nước.
Cống Cái Lớn trên tuyến đê biển Tây địa phận tỉnh An Giang phát huy hiệu quả trong điều tiết nước
Cống Cái Bé trong hệ thống thủy lợi Cái Lớn - Cái Bé được xem là hình mẫu thành công cho sự chuyển đổi tư duy “thuận thiên có kiểm soát” ở ĐBSCL
Quy hoạch được phân chia 3 vùng sinh thái rõ rệt, gắn liền với định hướng sản xuất:
- Vùng sinh thái ngọt (khoảng 1,9 triệu héc-ta) bao gồm một phần của các tỉnh/thành phố Đồng Tháp, An Giang, Vĩnh Long, Tây Ninh, Cần Thơ, Cà Mau. Vùng này tập trung vào giữ ngọt, phát triển lúa, cây ăn trái và thủy sản nước ngọt, với mục tiêu cấp nước chủ động cho khoảng 1,5 - 1,6 triệu héc-ta diện tích đất trồng lúa 2 vụ và 0,4 - 0,45 triệu héc-ta cây ăn trái.
Vùng sinh thái ngọt sản xuất chuyên canh lúa
- Vùng sinh thái ngọt - lợ (khoảng 1,35 triệu héc-ta) là vùng chuyển đổi quan trọng, bao gồm một phần của An Giang, Cà Mau, Cần Thơ, Vĩnh Long, Đồng Tháp, Tây Ninh. Vùng này yêu cầu giải pháp thủy lợi linh hoạt để phục vụ các mô hình sản xuất như tôm - lúa.
Vùng sinh thái ngọt – lợ sản xuất luân canh lúa – tôm
- Vùng sinh thái mặn (khoảng 0,75 triệu héc-ta) ven biển, thuộc một phần của An Giang, Cà Mau, Cần Thơ, Vĩnh Long, Đồng Tháp, Tây Ninh. Vùng này tập trung phục vụ nuôi trồng thủy sản nước mặn, đảm bảo cấp nước chủ động cho diện tích khoảng 0,67 triệu héc-ta nuôi thủy sản nước mặn.
Vùng sinh thái mặn nuôi trồng thủy sản nước mặn
Bên cạnh đó, việc đảm bảo an ninh nguồn nước sinh hoạt là mục tiêu hàng đầu. Quy hoạch cam kết cấp nước đầy đủ cho khoảng 17 - 18 triệu người và tập trung xây dựng các công trình trữ nước quy mô lớn. Đơn cử, Dự án xây dựng hệ thống công trình trữ ngọt gắn với hạ tầng thủy lợi tại Tứ Giác Long Xuyên có quy mô lên tới 32.500.000m3 cùng với việc cải tạo sông Ba Lai thành hồ trữ nước có dung tích 80.000.000m3, nhằm giải quyết dứt điểm nước sinh hoạt cho người dân nông thôn vùng ảnh hưởng hạn mặn, thiếu nước đến năm 2030.
Cống Kinh Mới trên tuyến đê biển Tây địa phận tỉnh Cà Mau
Quy hoạch tổng thể thủy lợi ĐBSCL là một kế hoạch dài hạn với tổng nhu cầu vốn thực hiện khổng lồ, ước tính khoảng 132.807 tỉ đồng. Trong đó, giai đoạn cấp bách đến năm 2030 cần khoảng 69.456 tỉ đồng để triển khai các công trình trọng điểm. Tổng nhu cầu sử dụng đất để triển khai quy hoạch là khoảng 36.389ha.
Cống âu thuyền Ninh Quới điều tiết nước cho vùng chuyên canh lúa chủ động hơn cho sản xuất
Hệ thống thủy lợi xã Phước Long, tỉnh Cà Mau được đầu tư phục vụ cho vùng luân canh lúa – tôm
Để biến khoản đầu tư lịch sử này thành cơ hội kép, thành công cuối cùng đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ, thống nhất giữa các địa phương, các ngành và các cấp chính quyền. Quy hoạch thủy lợi lần này nhằm khẳng định chiến lược về ý chí thích ứng, cam kết đảm bảo an ninh nguồn nước. Vấn đề này được thông qua hành động đồng bộ theo định hướng thuận thiên có kiểm soát, để đưa ĐBSCL chủ động hoàn toàn nguồn nước trong mọi tình huống bất lợi đến năm 2050.
.png "Tự hào Ngày truyền thống cách mạng 13/12")
.jpg "Trên trận địa “canh trời” của lính pháo phòng không")
