Phở - Sự sáng tạo hay lạm dụng?

Gần đây, VnExpress bài viết về phở tôm hùm giá 600.000 đồng tại TP.HCMđã thu hút gần 200 bình luận từ độc giả. Họ bày tỏ ý kiến trái chiều về việc sử dụng tên gọi phở cho những món ăn kết hợp với nguyên liệu khác. Một số cho rằng cần giữ nguyên tên gọi "phở" cho món ăn truyền thống, trong khi những món mới nên được đặt tên khác, tránh làm mất đi bản sắc của phở. Ngược lại, một số khác lại ủng hộ sự sáng tạo, cho rằng không có quy định nào cứng nhắc về việc định nghĩa phở.

Các nhà nghiên cứu văn hóa ẩm thực cũng có quan điểm đa dạng. Nghệ nhân phở Lê Thị Thiết, Chủ tịch Hiệp hội văn hóa ẩm thực Nam Định, nghệ nhân phở Lê Thị Thiết nhấn mạnh rằng sự khác biệt về vùng miền tạo nên sự phong phú cho tên gọi phở, nhưng không nên làm mất đi hương vị truyền thống. Bà cho rằng phở thuần Việt nên chỉ sử dụng gia vị Việt, và việc lạm dụng tên gọi phở có thể khiến khách quốc tế khó nhận diện món ăn truyền thống.

Ngược lại, nhà nghiên cứu Nguyễn Thanh Lợi cho rằng việc sử dụng từ "phở" trong các món ăn khác không phải là sự lạm dụng, mà là biểu hiện của sự sáng tạo phong phú trong ẩm thực Việt. Ông chỉ ra rằng hiện nay không chỉ có phở bò hay phở gà mà còn nhiều biến thể khác như phở hải sản hay phở đà điểu. Cách ăn phở cũng đa dạng hơn, từ phở nước đến phở khô, phở cuốn hay phở trộn.

Thạc sĩ Hà Quách, giảng viên tại Đại học RMIT, cho rằng cần có sự cân bằng giữa việc bảo tồn món ăn truyền thống và sự sáng tạo. Ông nhấn mạnh rằng ẩm thực là lĩnh vực không ngừng phát triển, và việc sáng tạo các món mới từ bánh phở nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của thực khách là điều hợp lý.

Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rằng mở rộng quá nhiều biến thể mà không giữ gìn giá trị gốc có thể làm loãng đặc điểm nhận diện và uy tín của phở trên bản đồ ẩm thực quốc tế. Những món ăn mới nên được đặt tên một cách rõ ràng, tránh gây nhầm lẫn để đảm bảo phở truyền thống vẫn giữ được giá trị nguyên bản.

Ông lấy ví dụ về California Roll, một món sushi kết hợp giữa Nhật và Mỹ, đã góp phần đưa sushi trở nên phổ biến toàn cầu. Điều này cho thấy sự cân bằng giữa bảo tồn giá trị truyền thống và khuyến khích sáng tạo trong ẩm thực là rất cần thiết.

Cuối cùng, khi sáng tạo các món mới từ phở, các đầu bếp và nhà hàng nên tôn trọng và truyền tải câu chuyện về phở truyền thống, từ nguồn gốc đến giá trị văn hóa của món ăn này. Sự sáng tạo có thể giúp mở rộng biên giới của phở trên toàn cầu, nhưng cần phải bảo vệ giá trị cốt lõi của món phở truyền thống Việt Nam.