“Người Xứ Nghệ” - Một cuốn sách giàu bản sắc và cốt cách Xứ Nghệ

Cuốn sách “Người Xứ Nghệ” do Nhà xuất bản Nghệ An ấn hành, với sự góp mặt của nhiều cây viết tên tuổi, do Nhà báo Nguyễn Như Khôi - Phó Chủ tịch HĐND tỉnh làm chủ biên. Theo tác giả chủ biên, Nhà báo Nguyễn Như Khôi cho biết: “Trong những tháng năm làm báo và cả sau này, tôi đã có may mắn được quen biết, làm việc với khá nhiều người Nghệ nổi tiếng như Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Quốc Thước; các chính khách Trương Đình Tuyển, Tạ Quang Ngọc; học giả Nguyễn Trần Bạt; bác sĩ Nguyễn Minh Hồng; các nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ, Nguyễn Trọng Tạo, An Thuyên; doanh nhân Thái Hương…”.

Ông chia sẻ: “Từ họ, tôi cảm nhận được đầy đủ hơn về cốt cách, trí tuệ, ý chí kiên định, khát vọng cống hiến và cả tấm lòng luôn thao thức vì sự phát triển của đất nước, quê nhà. Dường như đó chính là những giá trị tiêu biểu, mang dấu ấn đặc trưng của con người Xứ Nghệ trên hành trình đấu tranh, dựng xây đất nước. Ý muốn được chia sẻ với mọi người về vẻ đẹp của những người Xứ Nghệ và làm sao để lan tỏa những giá trị tốt đẹp ấy tới nhiều người cứ đeo đẳng như một hối thúc không ngừng trong tôi”.

Chính vì sự mến mộ những người Nghệ tài hoa và khí phách, Nhà báo Nguyễn Như Khôi đã ấp ủ biên soạn một cuốn sách “không chỉ nhằm vinh danh người Xứ Nghệ mà còn để dựng lên những tấm gương, vạch ra những lối đi trong cuộc đời để các bạn trẻ noi theo, đi đến thành công...”.

Với gần 600 trang, cuốn sách tái hiện sinh động cốt cách, bản lĩnh, trí tuệ, nghĩa tình của 52 người con Xứ Nghệ đương đại. Qua các bài viết, các tác giả không chỉ giúp bạn đọc hiểu thêm về những con người đáng kính, những cuộc đời đáng sống, mà còn thêm hiểu và tự hào về lịch sử dân tộc. Và hơn tất thảy, đó là được truyền lửa và lan tỏa những giá trị nhân văn sâu sắc.

Được sự gợi mở và đồng cảm của nhiều người, ý tưởng tập hợp chân dung những người Nghệ đương đại (sau năm 1945 đến nay) từ mục “Non nước và con người Xứ Nghệ” thành một tập sách ngày càng thôi thúc trong Nhà báo Nguyễn Như Khôi. Sau hơn 2 năm, với rất nhiều buổi làm việc, trao đổi, tọa đàm, nhiều đêm miệt mài bên những trang bản thảo, đến nay cuốn sách “Người Xứ Nghệ” mới chính thức đến tay bạn đọc.

Cuốn sách “Người Xứ Nghệ” sau khi ra mắt đã đón nhận được tình cảm không chỉ của người Nghệ mà còn của nhiều người yêu Xứ Nghệ ở khắp mọi miền Tổ quốc. Ông Lê Minh Hoan - Phó Chủ tịch Quốc hội, người con của quê hương Đồng Tháp - Đất Sen hồng, nơi yên nghỉ của Cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc, đã bày tỏ niềm xúc động và tự hào về cuốn sách:

“Xứ Nghệ của làng Sen và Đồng Tháp của đầm Sen, như một cơ duyên tìm đến nhau, cảm nhận về nhau, học hỏi nhau. Rồi một hôm được giới thiệu tập sách ‘Người Xứ Nghệ’, lần giở từng trang để hiểu hơn về một miền đất sinh ra những con người làm rạng danh đất nước. Cuốn sách này không chỉ là vinh danh, mà như một chuyến trở về — về với cội nguồn, với những người đã gieo hạt đầu tiên để hôm nay ta có bóng cây rợp mát.

Mỗi nhân vật trong sách như một ngọn lửa, góp vào ánh sáng chung, soi tỏ bản lĩnh, cốt cách, trí tuệ và nghĩa tình của người Nghệ. Đó là phẩm chất kiên trung, hiếu học, dẻo dai, chịu thương chịu khó, sáng tạo và giàu nghĩa nặng tình sâu. Với người Đồng Tháp quê Sen hồng, đọc ‘Người Xứ Nghệ’ lại thấy thương hơn đất với người; thấy bóng dáng quê mình trong quê bạn: thương chữ nghĩa, thương làm ăn, thương nghĩa tình. Như sen trên đất phèn, càng sâu rễ càng thơm; người Nghệ càng trải qua gian truân, càng toát lên khí phách...

Đây là cuốn sách để đọc chậm, nghĩ sâu, để lòng mình mềm ra mà cũng thẳng hơn, bền hơn. Để mai này khi kể về quê hương, ta có thể nói rằng: có một mùa mang tên ‘mùa nhân cách’, nở ra từ những trang sách như thế này”. Ông khẳng định: “‘Người Xứ Nghệ’ không khép lại, mà mở ra — mở một hành trình nối dài, để bạn đọc gần xa tiếp tục góp thêm những câu chuyện mới. Bởi di sản không chỉ để ngắm, mà để sống, để thế hệ hôm nay thắp tiếp lửa của cha anh”.

Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An Nguyễn Đức Trung thể hiện: “Tôi trân trọng tình cảm và những đóng góp của các tác giả, đồng thời đánh giá cao ý tưởng và tâm huyết tuyển chọn, biên soạn nên công trình này của nhóm biên soạn và Nhà xuất bản Nghệ An. Cuốn sách không chỉ có giá trị tư liệu quý, mà còn là sản phẩm tinh thần ý nghĩa, tiếp thêm niềm tự hào, lan tỏa tinh thần người Nghệ tới các thế hệ hôm nay và mai sau.

Đặc biệt, xuyên suốt cả cuốn sách là sự khẳng định: Dù ở đâu, trên bất cứ lĩnh vực nào, người Xứ Nghệ vẫn luôn giữ gìn truyền thống quê hương, phát huy giá trị, bản lĩnh và cốt cách riêng để vươn tới những đỉnh cao mới, đóng góp thiết thực cho sự phát triển của đất nước, quê hương.

Tin tưởng rằng cuốn sách sẽ lan tỏa những giá trị văn hóa tốt đẹp, nuôi dưỡng khát vọng cống hiến, thôi thúc mỗi người con Xứ Nghệ viết tiếp những trang sử mới, xứng đáng hơn với truyền thống vẻ vang của quê hương, tiếp tục đồng hành vì sự nghiệp xây dựng và phát triển Nghệ An giàu đẹp, văn minh, hiện đại”.

PGS.TS, Nhà văn Nguyễn Thế Kỷ - Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương nhận xét: “Là người con đất Lam Hồng, tôi đọc ‘Người Xứ Nghệ’ với nhiều xúc cảm. Cuốn sách không chỉ dừng ở việc giới thiệu 52 gương mặt tiêu biểu, mà còn gợi mở chiều sâu văn hóa và bản lĩnh tinh thần của người Nghệ: đoàn kết, nghĩa tình, dũng cảm, ham học, khí khái, nhân hậu, gắn bó máu thịt với quê hương, đất nước.

Điều đáng quý là tác phẩm vừa tôn vinh cá nhân, vừa soi chiếu cộng đồng; vừa ghi chép, vừa suy tư, tạo nên một bức tranh sinh động, nhiều tầng nghĩa. Đây không đơn thuần là tuyển tập chân dung, mà là một công trình văn hóa có giá trị lưu giữ ký ức và khơi gợi niềm tự hào.

Cách hay nhất là mời bạn đọc tự lật từng trang, để cảm nhận trọn vẹn hồn cốt Xứ Nghệ”.

TS. Hoàng Xuân Lương - Phó Chủ tịch Hội đồng hương Nghệ An tại Hà Nội khẳng định: “Không chỉ khắc họa chân dung và cống hiến của những nhân vật người Nghệ An đương đại tiêu biểu, tập sách còn tôn vinh truyền thống hiếu học, kiên cường, sáng tạo của con người quê hương Xứ Nghệ. Quan trọng hơn, tác phẩm đã trở thành sợi dây kết nối người Nghệ muôn phương; hun đúc niềm tự hào, gắn bó với nguồn cội.

Với thế hệ trẻ, đây vừa là tư liệu quý, vừa là nguồn cảm hứng để nuôi dưỡng tình yêu quê hương, khơi dậy trách nhiệm tiếp nối và phát huy.

Ở chiều sâu, cuốn sách vượt ra ngoài giá trị tư liệu, mang thông điệp văn hóa - nhân văn bền vững, khẳng định bản sắc Xứ Nghệ trong dòng chảy dân tộc, thôi thúc mỗi người thêm gắn bó, khát vọng và nỗ lực hết mình vì sự giàu mạnh của quê hương, đất nước”.

Nhà nghiên cứu Phạm Xuân Cần khái quát: “Xứ Nghệ là một tiểu vùng văn hóa độc đáo. Trong đó, người Nghệ không chỉ là chủ nhân, người sáng tạo ra, mà còn chính là nhân tố độc đáo nhất trong tiểu vùng văn hóa đó. Những gương mặt được giới thiệu trong cuốn sách này không chỉ là những nhân vật có nhiều đóng góp cho đất nước, quê hương, mà còn là những tính cách Nghệ nổi trội, điển hình.

Chúng ta đã từng có và sẽ tiếp tục có những người Nghệ rất Nghệ, nhưng cũng rất cách tân; những người Việt rất Việt, nhưng cũng rất quốc tế. Cuốn sách này, vì vậy, không chỉ là để tri ân và tôn vinh, mà còn là những “ví dụ” gợi mở về con đường cho “tính cách Nghệ” tiếp tục được hun đúc, thích nghi và tỏa sáng”.