Dự buổi toà đam có đồng chí Trần Thanh Lâm Phó Ban Truyên giáo Trung ương, PGS-TS Nguyễn Thế Kỷ nguyên UVTW Đảng, Chủ tịch Hội đồng lý luận phê bình văn học nghệ thuật Trung ương, Các đồng chí nguyên Chủ tịch, phó chủ tịch - uỷ viên đoàn Chủ tịch- Hội đồng lý luận phê bình văn học nghệ thuật Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam, Chủ tịch, Phó chủ tịch các hội văn học nghệ thuật chuyên ngành Trung ương…
PGS.TS, nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam, phát biểu khai mạc nhấn mạnh: Đề cương văn hóa đã tạo nền tảng lý luận quan trọng hình thành các chủ trương, đường lối văn hóa, văn nghệ của Đảng gắn với mỗi giai đoạn cách mạng. Dưới ánh sáng của Đề cương, tọa đàm góp phần nhìn lại chặng đường phát triển của văn học nghệ thuật nước nhà qua những thành tựu đã đạt được, những điều còn hạn chế trong việc thực hiện tư tưởng chủ đạo, cốt lõi của Đề cương là “dân tộc hóa”, “đại chúng hóa”, “khoa học hóa”. Văn học nghệ thuật với vai trò là một bộ phận tinh tế, cốt lõi của văn hóa, đội ngũ văn nghệ sĩ-trí thức cần không ngừng vượt lên bối cảnh quốc tế và quốc gia đang biến chuyển nhanh, phức tạp với những đòi hỏi, thách thức mới để phát huy những giá trị, ý nghĩa của Đề cương, đáp ứng kỳ vọng của nhân dân.
Cuộc toà đàm đã tập hợp 31 tham luận được gửi về ban tổ chức Hội đồng lý luận phê bình văn học nghệ thuật Liên hiệp. Có 13 ý kiến trình bày tại buổi tọa đàm tập trung vào vai trò của bản Đề cương về Văn hóa Việt Nam năm 1943 (Đề cương) đối với sự hình thành, phát triển của các loại hình văn học, nghệ thuật trong các giai đoạn lịch sử, đồng thời đề xuất những giải pháp nhằm phát huy sức mạnh mềm của văn hóa, xây dựng chiến lược xứng tầm, kiến tạo sự đa dạng và độc đáo trong văn hóa các dân tộc.
Cuộc tọa đàm ghi nhận nhiều ý kiến khẳng định giá trị của Đề cương về văn hóa Việt Nam đối với sự phát triển của văn học, nghệ thuật qua các thời kỳ; phát triển nền văn học, nghệ thuật theo hướng tiên tiến, dân chủ, nhân văn, khoa học; tạo điều kiện để văn học, nghệ thuật phát triển bền vững; tháo gỡ những điểm nghẽn về cơ chế để thúc đẩy văn học, nghệ thuật phát triển; vấn đề tập hợp, đào tạo, xây dựng đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ 80 năm qua…
Nghệ sĩ Nhân dân Vương Duy Biên trình bày tham luận, nhấn mạnh, Đề cương được soạn ra từ năm 1943 nhưng vẫn nguyên giá trị thời sự cho đến hôm nay. Trong tình hình hiện tại, cần có sự quyết liệt chỉ đạo việc thực hiện các nghị quyết của Đảng về văn học, nghệ thuật nói riêng và về văn hóa nói chung; có sự đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, từ những cơ quan làm văn hóa, quản lý văn hóa và những cơ quan cấp kinh phí; những thủ tục hành chính rườm rà, phiền nhiễu cần được loại bỏ.
Nhận định về những tồn tại đang phổ biến trong lĩnh vực văn học nghệ thuật, nhà văn Hồ Đăng Thanh Ngọc (Thừa Thiên Huế) cho rằng, có hai vấn đề lớn đáng quan tâm đó là: Nhận thức, trách nhiệm phát triển văn học nghệ thuật chưa thật đầy đủ; chưa thấy được hết vai trò, vị trí, tầm quan trọng; việc chăm lo xây dựng và phát triển sự nghiệp văn học nghệ thuật có dấu hiệu ít quan tâm hoặc có tư tưởng “khoán trắng”.
Bên cạnh đó, mặt bằng dân trí không đồng đều, văn hóa đọc giảm sút, đối tượng thưởng thức văn học nghệ thuật chưa nhiều và chưa được hướng dẫn đã ảnh hưởng tới việc nhân rộng hoạt động văn học nghệ thuật trong xã hội. Để khắc phục những tồn tại đó, cần nâng cao ý thức trách nhiệm phát triển văn học nghệ thuật trong các cấp, ngành, đồng thời cần có chiến lược đào tạo đội ngũ sáng tác và đào tạo thế hệ có tri thức để nhận diện, thưởng thức các tác phẩm có giá trị.
Hầu hết các lĩnh vực văn học nghệ thuật, gồm: Văn học, mỹ thuật, nhiếp ảnh, văn nghệ dân gian, âm nhạc, kiến trúc, múa, sân khấu, điện ảnh… đều có đại biểu đóng góp tham luận, trong đó có sự liên hệ cụ thể đến lĩnh vực đang hoạt động của từng ngành.
Các tham luận cũng tập trung nhấn mạnh vào thực trạng, giải pháp, góp phần phát huy hiệu quả nhất giá trị của Đề cương văn hóa Việt Nam nhằm nhận thức sâu sắc hơn những quan điểm cơ bản của Đảng về văn hóa văn nghệ và các giá trị lý luận thực tiễn trong quá trình thực hiện các Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng về công tác văn hóa, văn học nghệ thuật, đặc biệt là Kết luận của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc ngày 24/11/2021, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Trao đổi tại tọa đàm, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Trần Thanh Lâm nhấn mạnh những yêu cầu được đặt ra để phát triển văn học, nghệ thuật Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Đó là tiếp tục nâng cao, thay đổi nhận thức của hệ thống chính trị các cấp về bản chất, đặc trưng của văn học, nghệ thuật, về vị trí của lĩnh vực này đối với sự phát triển bền vững của đất nước; tập trung nghiên cứu, xây dựng, bổ sung và hoàn thiện hệ thống lý luận văn nghệ Việt Nam và phát huy mạnh mẽ vai trò của phê bình văn học, nghệ thuật; phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng, cải thiện môi trường sáng tạo cho văn nghệ sĩ, đặc biệt cần nuôi dưỡng đội ngũ kế cận; nâng cao năng lực thẩm mỹ của công chúng, nhất là người trẻ
