NSNA Hoàng Thạch Vân chỉ rời xa chúng ta một thời gian để hát khúc du ca trên những tầng trời. Chỉ có điều: khoảng thời gian ấy là mãi mãi, khung trời ấy là không giới hạn. Cũng không phải Hoàng Thạch Vân nằm xuống. Anh vừa mới bay lên, đắm chìm trong cái đẹp của quê hương Việt Nam, tiếp tục mải mê tác nghiệp như anh vẫn từng.
Chiều 24/6, thông tin anh ra đi ngập tràn phương trên các phương tiện truyền thông và mạng xã hội. Cả nước bàng hoàng, xót xa. Không một ai muốn tin vào sự thật nghiệt ngã ấy. Song có ngờ vực, tự trấn an đến đâu, chúng ta vẫn phải chấp nhận nỗi đau và mất mát quá lớn này. Miền Nam và giới nghệ thuật nước nhà vô cùng thương tiếc anh - một Nghệ sĩ nhiếp ảnh Đặc biệt xuất sắc, Phó chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam - một người thầy mẫu mực, khiêm nhường của không ít thế hệ phóng viên ảnh trẻ mới dè dặt bước vào nghề. Suốt chặng đường đặt chân vào cõi tạm, “mang tiếng ở trong trời đất”, anh đã để lại nhiều dấu ấn, công trạng với núi sông bằng những tác phẩm nghệ thuật chân chính!
Hình ảnh thiên nhiên, văn hoá, con người Việt Nam được ghi dấu trên mọi nẻo đường Tổ quốc từ những ngày còn là Chủ nhiệm CLB nhiếp ảnh Gia Định. Hơn 30 năm cầm máy, Hoàng Thạch Vân đã khắc hoạ trọn vẹn hồn dân tộc bằng việc nắm bắt nội tâm từ những con người nhỏ bé, bình dị đã dựng xây, gìn giữ đất nước suốt bốn nghìn năm. Anh đã nhìn cuộc đời bằng góc độ tích cực, dưới lăng kính nhân văn và giàu lòng nhân ái. Tình yêu gia đình, tình yêu tri kỷ, sự cảm thông, thấu hiểu con người bằng ánh mắt độ lượng bao dung, không định kiến… trong anh là một nhân cách đẹp.
Chỉ những tâm hồn đẹp mới có thể ghi lại được vẻ đẹp của thế giới xung quanh bằng những hình ảnh đẹp. Cuộc sống tươi vui và đầy ý nghĩa mà anh tha thiết yêu thương đã đáp lại anh bằng mỗi khoảnh khắc quý giá lưu dấu trên tác phẩm. Các tác phẩm của ảnh tập trung vào trầm tích văn hoá tiềm ẩn trong di sản Việt Nam, các công trình kiến trúc – những cái đẹp nằm ngoài tác động của thời gian, tồn tại trong giá trị tinh thần, trong tâm thức người Việt. Đó là Lễ Ha-wa với nội dung, đề tài độc đáo, ý tưởng đặc sắc, mới lạ, tính sáng tạo nghệ thuật cao, miêu tả đầy đủ về một nghi lễ truyền thống của đồng bào Chăm Bà Ni vùng Nam Trung bộ. Đôi khi, lại là những tác phẩm mang phong cách rất đời thường, gần gũi, bình dị như bản chất, phong cách con người của anh như các tác phẩm: Thích thú, Hoa đồng nội, Trong nắng mai, Ngày mùa, Băng đồng, Đám cưới nhà quê, Sức sống, Cất vó…
Hoàng Thạch Vân vẫn luôn kiên nhẫn, bình thản, thêm một chút lặng lẽ, thâm trầm. Anh giấu mình bên trong bức ảnh, thầm lặng ghi chép vẻ đẹp và sự biến đổi tích cực xung quanh. Không quá coi trọng các thông số kỹ thuật trên màn hình LCD như ISO, khẩu độ, tốc độ, anh chỉ để tâm vào điều cốt lõi nhất của bộ môn nghệ thuật thị giác này đó là tính Chân-Thiện-Mỹ trong mỗi tác phẩm.
Anh cứ thế mà lăn lộn, vẫy vùng trên mọi địa hình, thời tiết, bất chấp tình trạng sức khoẻ nhiều lần không ổn định. Hoàng Thạch Vân không liều lĩnh, mà ngược lại, anh tự tin vào tác dụng của phương thức trị liệu tâm lý mà Nhiếp ảnh mang lại. Với anh, Nhiếp ảnh không chỉ là một loại hình nghệ thuật, mà còn là một ngôn ngữ của riêng mình, giúp anh bày tỏ nghĩ suy, cảm xúc, trí tuệ và sức khoẻ bản thân. Nhiếp ảnh trở thành chỗ dựa tinh thần vững chãi, một biệt dược có khả năng kỳ diệu, xoa dịu những cơn đau.
Hoàng Thạch Vân đã không còn bên chúng ta nữa, nhưng những tác phẩm nghệ thuật của anh sẽ còn mãi muôn đời. Thế hệ hôm qua, hôm nay và mai sau sẽ nhắc nhớ về anh, một nghệ sĩ đã sống và tận hiến như thế. Chúng ta không bao giờ quên một nghị lực sống phi thường, một bản lĩnh hiếm có, một tình yêu nghệ thuật cháy bỏng như sức mạnh mềm vô hình mà mãnh liệt… đưa anh vượt lên hoàn cảnh khắc nghiệt về thể chất, quên đi bệnh tật, để lưu giữ cho đời từng khoảnh khắc đáng sống.
Anh về cõi khác, nhẹ nhàng bình thản như băng đồng vào trong nắng mai, thích thú tận hưởng những hương hoa đồng nội, bằng sức sống bền bỉ của một trái tim yếu dần nhịp đập mỗi ngày. Anh đã sống trọn một cuộc đời, không chỉ với nhiếp ảnh, với nghệ thuật mà còn với con người, đúng như Ansel Adams đã nói: “Chúng ta không chụp ảnh chỉ bằng cái máy ảnh. Chúng ta đưa vào nhiếp ảnh những quyển sách từng đọc, những bộ phim từng xem, những bài hát từng nghe và những con người ta yêu.”.
Hãy nhẹ nhàng, thanh thản dạo bước chốn cao xanh, anh nhé!
