Xã Cát Ngạn - Đơn vị hành chính mới hình thành từ quá trình sáp nhập 3 xã: Cát Văn, Phong Thịnh, Minh Sơn nằm thượng huyện Thanh Chương (cũ). Nơi đây, trải qua các cuộc kháng chiến dựng nước và giữ nước anh dũng của dân tộc, nét văn hóa đặc trưng của vùng đất này được hun đúc nên là: Truyền thống Cách mạnh kiên cường, anh hùng, dũng cảm, mảnh đất của: Khoa bảng, trọng thầy, hiếu học, học gỏi, cần cù, chịu thương, chịu khó, giàu lòng nhân ái từ bao đời nay.
Trước khi sáp nhập, triển khai thực hiện nghị quyết nhiệm kỳ 2020 – 2025, Đảng bộ các xã Cát Văn, Phong Thịnh, Minh Sơn (cũ) Đảng bộ nhân dân nơi đây đã vượt qua muôn vàn khó khăn, phát huy tinh thần đoàn kết, năng động khai thác tiềm năng, thế mạnh của từng xã, tranh thủ các nguồn nội và ngoại lực, đã tạo ra được sự phát triển khá toàn diện. Kinh tế tăng trưởng bình quân đạt 7,65%/năm, thu nhập bình quân đầu người tăng từ 45,6 triệu đồng /năm (2020) lên 59,4 triệu đồng/năm (2025).
Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực, giảm tỷ trọng Nông – Lâm – Thủy sản, tăng Công nghiệp – Xây dựng và Dịch vụ. Cụ thể, trong nông nghiệp, các mô hình liên kết tiêu thụ sản phẩm, chuyển đổi cơ cấu cây trồng được đẩy mạnh; nhiều đặc sản như cam bù Phong Thịnh, trám đen, chè, cam được bảo tồn và phát triển theo hướng hàng hóa. Ứng dụng công nghệ hữu cơ trong thêm canh vườn đồi nhất là cây ăn quả, hiện toàn xã có 13 ha được ứng dụng công nghệ cao trong trồng và chăm bón, có 4 sản phẩm đạt và cấp bằng chứng nhận OCOP 3 sao. Các sản phẩm chăn nuôi như: Bò lai, hươu, ong mật phát triển mạnh; lâm nghiệp phát triển theo hướng bền vững với hơn 423 ha rừng đạt chứng chỉ FSC quản lý rừng bền vững/tổng 1.825 ha.
Dịch vụ – thương mại, công nghiệp – xây dựng tiếp tục có đà tăng trưởng. Trên địa bàn hiện có 15 doanh nghiệp kinh doanh lĩnh vực xây dựng, thương mại; 158 hộ cá thể kinh doanh đa dạng các ngành nghề. Trong nhiệm kỳ qua, đã triển khai đầu tư xây dựng, hoàn thành, đưa vào sử dụng 73 công trình hạ tầng thiết yếu hoàn thành, góp phần nâng cao đời sống và bộ mặt nông thôn. Xây dựng nông thôn mới được tập trung chỉ đạo, tạo chuyển biến rõ nét. Trước sáp nhập, cả 3 xã cũ đều đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó xã Phong Thịnh đạt nông thôn mới nâng cao.
Đặc biệt trong xây dựng nông thôn mới ở các xã Cát Văn, Phong Thịnh, Minh Sơn (cũ) đã xá định là mũi đạt phá. Phát huy nội lực, vận động nhân dân nêu cao tinh thần tự lực, tự cường, đồng thuận góp công sức, tiền của để hoàn thiện từng tiêu chí, nhất là các cơ sở hạ tầng nông thôn. Các công trình như: Đường giao thông, hệ thống điện chiếu sáng, công trình nhà văn hóa, sân thể thao, nghĩa trang Liệt sĩ… từng bước hoàn thiện. Bên cạnh nguồn vốn đầu tư hỗ trợ của nhà nước, nguồn vốn huy động từ nhân dân và con em xa quê đóng vai trò quan trọng, trong nhiệm kỳ 2020 – 2025 đã đưa vào sử dụng 73 công trình hạ tần thiết yếu, nguồn lực huy động từ sự đóng góp của nhân dân và con em quê hương gần 20 tỷ đồng . Trên lĩnh vực văn hóa – xã hội có bước phát triển vững chắc. Hiện tại 8/8 trường học trong xã đạt chuẩn quốc gia, chất lượng giáo dục toàn diện, chất lượng mũi nhọn, chất lượng đại trà tiếp tục phát triển. Các thiết chế văn hóa – thể thao được quan tâm đầu tư, đời sống tinh thần, sức khỏe của nhân dân được đảm bảo. Quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội được giữ vững; công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị được tăng cường, củng cố.
Sau khi được sáp nhập, từ 01/7/2025 đến nay, trong chặng đường đầu với bao khó khăn thử thách, từ cơ sở hạ tầng, đến định hình hoạt động của bộ máy đảng, cính quyền, MTTQ và các đoàn thể nhân dân. Nhưng, lãnh đạo Đảng ủy, chính quyền xã Cát Ngạn mới đã biết nắm bắt thời cơ và nhiều lợi thế mới. Xã Cát Ngạn với diện tích tự nhiên hơn 59km², dân số gần 2,3 vạn người, đảng bộ với 1200 đảng viên. Nguồn lực phong phú, tiềm năng đa dạng, con em Cát Ngạn khắp mọi miền đất nước và nước ngoài luôn hướng về quê hương. Cùng với những thành tựu nổi bật và bài học kinh nghiệm quý báu của nhiệm kỳ 2020 – 2025 là tiền đề vững chắc cho Đảng bộ và nhân dân vươn lên cùng với kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Bước vào thời kỳ mới, đặc biệt Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã Cát Văn lần thứ I (nhiệm kỳ 2025-2030) với những thành quả và kinh nghiệm thực tiễn được đúc kết từ các xã cũ. Thời cơ, thuận lợi và thách thức đan xen. Bằng quyết tâm chính trị của toàn đảng, Cát Ngạn tiếp tục vận dụng sáng tạo, khoa học trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo điều hành, phát huy sức mạnh của toàn Đảng và cả hệ thống chính trị. Đảng bộ xã Cát Ngạn đã xác định 3 trọng tâm đột phá, đó là: Thứ nhất, đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số, xây dựng chính quyền điện tử tinh gọn, hiệu quả; bố trí, sử dụng cán bộ hợp lý, hình thành đội ngũ tận tâm, chuyên nghiệp, sáng tạo, phục vụ tốt hơn người dân và doanh nghiệp. Thứ hai, tập trung công tác quy hoạch – từ nông thôn mới, sử dụng đất, cụm công nghiệp, vùng sản xuất hàng hóa đến vùng trồng cây nguyên liệu – đảm bảo các công trình, dự án được thể hiện rõ trong kế hoạch. Thứ ba, tăng cường đầu tư hạ tầng giao thông, văn hóa, môi trường; chuyển đổi cơ cấu cây trồng, ứng dụng khoa học kỹ thuật, gắn sản xuất với chế biến, tiêu thụ; xây dựng thương hiệu sản phẩm sạch, an toàn, phát triển sản phẩm OCOP.
Đại hội Đảng bộ xã Cát Ngạn lần thứ Nhất (nhiệm kỳ 2025 – 2030) là dấu mốc quan trọng, mở ra giai đoạn phát triển mới. Mục tiêu chung được Đảng bộ xã Cát Ngạn hướng tới trong nhiệm kỳ mới 2025 -2030 là: Xây dựng xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, kinh tế phát triển theo hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế bền vững và toàn diện; trong đó giảm tỷ trọng nông, lâm nghiệp và thuỷ sản; tăng tỷ trọng công nghiệp - xây dựng, dịch vụ - thương mại. Phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, có khả năng ứng phó và thích ứng có hiệu quả với thiên tai, biến đổi khí hậu; đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân không ngừng được nâng cao; giá trị văn hoá, lịch sử và truyền thống được bảo tồn và phát huy; quốc phòng, an ninh được bảo đảm vững chắc; tổ chức đảng, chính quyền và hệ thống chính trị vững mạnh; sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân và niềm tin của Nhân dân đối với Đảng và Nhà nước được tăng cường.
"Với tinh thần “Đoàn kết - Dân chủ - Kỷ cương - Sáng tạo - Phát triển”, Đảng bộ và nhân dân Cát Ngạn tiếp tục phát huy truyền thống, thành tựu đã đạt, tăng cường đoàn kết, nêu cao trách nhiệm, phát động phong trào thi đua sôi nổi, khơi dậy khát vọng vươn lên. Cát Ngạn quyết tâm khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế, tranh thủ thời cơ, vượt qua khó khăn, thách thức, phấn đấu hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ được Nghị quyết Đại hội lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030 đã đề ra, xây dựng xã Cát Ngạn phát triển toàn diện, bền vững, xứng đáng với mảnh đất và con người Cát Ngạn kiên cường, sáng tạo, anh hùng, nhân văn trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
