.jpg)
Về phía Trung ương có Tiến sĩ Đoàn Thanh Nô- PCT Thường trực Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam, Thiếu tướng tiến sĩ Pham Hồng Thái – Chủ nhiệm UBMK Hội Nhà văn Việt Nam, Nhà thơ Bùi Sĩ Hoa – nguyên TBT Báo Việtnamnet
.jpg)
Về phía tỉnh Nghệ An có đồng chí: Võ Thị Minh Sinh – Ủy vên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh, Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh; Các đồng chí Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh: Bùi Đình Long – Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Nguyễn Như Khôi – Phó Chủ tịch HĐND tỉnh. Cùng dự có lãnh đạo Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Nghệ An, các nhà quản lý VHNT, các văn nghệ sĩ, nhà nghiên cứu văn học – nghệ thuật trong và ngoài tỉnh.
Phát biểu đề dẫn, PGS, TS Đinh Trí Dũng – Phó Chủ tịch Thường trực Hội Liên hiệp VHNT Nghệ An, nhấn mạnh: Nghệ An là một tỉnh lớn ở vùng Bắc Trung Bộ. Đây không chỉ là vùng đất phên dậu của nước Việt trong các cuộc kháng chiến chống xâm lăng mà còn là một vùng đất cổ giàu truyền thống văn hóa, văn học nghệ thuật. Nơi đây, từ thời trung đại, đã có nhiều danh nhân, nhà nho nổi tiếng về văn chương như Phan Thúc Trực, Hồ Sĩ Dương, Phạm Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương… Đây cũng là quê hương của anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa Hồ Chí Minh; chí sĩ yêu nước, nhà thơ của những “câu thơ dậy sóng” Phan Bội Châu. Thời hiện đại cũng xuất hiện nhiều nhà văn, nhà thơ, nghệ sĩ xuất sắc như Đặng Thai Mai, Hoài Thanh, Hoàng Trung Thông, Minh Huệ, Trần Hữu Thung, Nguyễn Minh Châu, Lê Văn Miến, Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Tài Tuệ, An Thuyên, Nguyễn Trọng Tạo…
PGS, Đinh Trí Dũng khẳng định: Văn học Nghệ thuật Nghệ An 50 năm sau ngày đất nước thống nhất (1975-2025) là một giai đoạn quan trọng trong dòng lịch sử. Văn học Nghệ thuật Nghệ An giai đoạn này nằm trong sự vận động, phát triển của VHNT cả nước, nhưng vẫn có dấu ấn riêng của một vùng đất giàu truyền thống lịch sử, văn hóa, văn học nghệ thuật. Các tác giả của nó là đông đảo những văn nghệ sĩ sinh ra và lớn lên, có những đóng góp trực tiếp cho VHNT Nghệ An. Ngoài ra, các tác giả còn là những văn nghệ sĩ gốc Nghệ An, sinh sống ở những miền quê khác nhưng vẫn gắn bó, có nhiều sáng tác về Nghệ An.
Nửa thế kỷ, từ sau 1975, hoạt động văn học nghệ thuật ở Nghệ An đã có bước phát triển vượt bậc. Đội ngũ văn nghệ sĩ trên địa bàn tỉnh – tập hợp trong tổ chức Hội Liên hiệp VHNT, luôn giữ vững sự đoàn kết nội bộ, không ngừng phát triển cả về số lượng và chất lượng, sáng tạo nhiều tác phẩm văn học, nghệ thuật có giá trị, đáp ứng nhu cầu tiếp nhận, hưởng thụ văn hóa đa dạng của nhân dân. Công tác bảo tồn, phát huy các loại hình di sản văn hóa trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật được duy trì, triển khai hiệu quả. Phong trào văn học, nghệ thuật quần chúng ở cơ sở có nhiều chuyển biến tích cực. Công tác lý luận, phê bình có những khởi sắc.
Hội thảo sẽ tập trung đi sâu vào 3 vấn đề:
- Những thành tựu nổi bật, những đóng góp, xu hướng vận động của văn học, nghệ thuật Nghệ An trong 50 năm (1975-2025) trong bức tranh chung của văn học nghệ thuật Việt Nam từ sau 1975.
- Những tác giả, tác phẩm tiêu biểu của văn học, nghệ thuật Nghệ An trong 50 năm (1975-2025).
- Những vấn đề lí luận, thực tiễn, thách thức và giải pháp vì sự phát triển bền vững của nền văn học nghệ thuật Nghệ An.
Bức tranh văn học nghệ thuật Nghệ An trong nửa thể kỷ là một vấn đề lớn, vô cùng đa dạng và phong phú, không thể giải quyết tất cả mọi khía cạnh tại một Hội thảo khoa học. Tuy nhiên đây là dịp để chúng ta nhìn lại, đánh giá khách quan bước đầu những thành tựu, đóng góp và cả hạn chế của văn học nghệ thuật Nghệ An nửa thế kỷ qua chuẩn bị hành trang cho những năm tiếp theo của kỷ nguyên mới: kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Phát biểu chào mừng Hội thảo, đồng chí Trần Thị Mỹ Hạnh – Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhấn mạnh: Hội thảo là dịp để nhìn lại, khẳng định những thành tựu, đóng góp to lớn của văn học, nghệ thuật Nghệ An đối với sự vận động, phát triển của văn học, nghệ thuật cả nước; đồng thời, cũng rút ra những bài học và những hạn chế, khuyết điểm, đề xuất những định hướng để đưa nền văn học, nghệ thuật Nghệ An tiếp tục phát triển trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Đồng chí Võ Thị Minh Sinh – Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh mong muốn các văn nghệ sĩ Nghệ An tiếp tục phát huy tính sáng tạo, dấn thân vào thực tế cuộc sống để sáng tác những tác phẩm có giá trị, để lại dấu ấn trong dòng chảy văn học, nghệ thuật nước nhà.
TS Đoàn Thanh Nô – Phó Chủ tịch Thường trực Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam, đánh giá cao công tác tổ chức của hội thảo; hội thảo là một dịp quan trọng để nhìn nhận, đánh giá một cách khách quan đóng góp của văn học nghệ thuật Nghệ An với cả nước, đặc biệt trong bối cảnh đất nước đổi mới, hội nhập. Phó Chủ tịch Thường trực Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam khẳng định: Có thể nói, văn học nghệ thuật Nghệ An không chỉ là tiếng nói phản ánh hiện thực – từ núi rừng miền Tây đến dòng sông Lam, từ những bản làng trầm mặc đến đô thị trẻ năng động – mà còn là lực lượng đồng hành, góp phần xây dựng con người và quê hương Nghệ An phát triển bền vững. Những tác phẩm có giá trị tư tưởng – nghệ thuật đã giành được nhiều giải thưởng trong nước và quốc tế, khẳng định vị thế của đội ngũ văn nghệ sĩ Nghệ An trong nền văn hóa dân tộc.
Phát biểu bế mạc, nhà thơ Hồ Mậu Thanh – Chủ tịch Hội Liên hiệp VHNT Nghệ An, đã nêu rõ những vấn đề trọng tâm về những đóng góp của hội thảo cụ thể là:
-Trong quá trình chuẩn bị hội thảo, Ban Tổ chức hội thảo đã nhận được 43 bản tham luận của các nhà khoa học, các nhà lý luận phê bình, các nhà thơ, nhà văn, các nhà quản lý và văn nghệ sỹ trung ương và địa phương. Ban Tổ chức đã chọn 32 báo cáo đăng vào kỷ yếu hội thảo. Trân trọng cảm ơn các đồng chí đã gửi bài nghiên cứu và đến dự đầy đủ, góp phần thành công cho hội thảo. Nhân dịp này, Ban Tổ chức hội thảo xin gởi lời cảm ơn và tri ân các thế hệ văn nghệ sĩ trong 50 năm qua đã có nhiều đóng góp, sáng tạo tâm huyết với nền VHNT tỉnh nhà.
- Tất cả các bài viết tuy khai thác ở những góc độ khác nhau nhưng tựu trung lại đều thống nhất và đồng thuận đánh giá: 50 năm qua, nền VHNT Nghệ An là nền văn học cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng, đấu tranh cho mục tiêu lý tưởng Đảng, chống lại các khuynh hướng trái với đường lối văn nghệ của Đảng ta, đó là nền VHNT mang tính dân tộc, khoa học và đại chúng, thực sự vì dân và phục vụ nhân dân.
- Những tác phẩm viết về đề tài đấu tranh cách mạng, ủng hộ đổi mới vì sự thịnh vượng và trường tồn của quê hương đất nước chiếm thị phần lớn; nhất là các tác phẩm viết về biển đảo, về người lính, về những mất mát hy sinh của dân tộc trong chiến tranh; Trong xây dựng nhân cách con người mới, xây dựng nông thôn mới và đô thị văn minh; Tính khoa học, tính tiến công và phản biện, dự báo sâu sắc, tính nhân văn thấm đẫm và chiếm ưu thế nổi trội.
- Nền VHNT Nghệ An đã bám sát tôn chỉ mục đích, tính chất đặc thù của văn học nghệ thuật để sáng tạo; Từng văn nghệ sĩ luôn trau dồi bút lực, dũng cảm và mạnh mẽ chuyển tải các nội dung dưới các hình thức nghệ thuật mới mẻ, độc đáo vừa truyền thống vừa cách tân; tính dân chủ và cá tính sáng tạo được đề cao. Văn học nghệ thuật Nghệ An không nặng tính thị trường dễ dãi câu khách nên không nhàm chán.
- Đội ngũ sáng tạo ở Nghệ An đông đảo đủ các thế hệ và giai tầng xã hội, nhất là thế hệ trẻ và NS là đồng bào dân tộc thiếu số; Thành tựu VHNT Nghệ An đồ sộ thể hiện trên nhiều loại hình: Văn xuôi, thơ, sân khấu, mỹ thuật, nhiếp ảnh, văn học dân gian, múa, âm nhạc, văn học thiếu nhi, văn học miền núi...Với đề tài đa dạng, phong phú, đa sắc màu, thể hiện được hồn cốt, phong cách, trầm tích văn hoá người Nghệ trong dòng chảy lịch sử, hấp dẫn thu hút, tính lan toả cao, sức truyền cảm mạnh.
- Cuộc sống lao động phong phú và sáng tạo của công chúng trong cống hiến và xây dựng đất nước được VHNT đề cập toàn diện: phát triển kinh tế, xây dựng văn hoá -xã hội, giữ gìn an ninh quốc phòng, xây dựng Đảng, xây dựng cuộc sống mới, con người mới, các điển hình.... được văn nghệ sỹ phản ánh đầy đủ, sắc nét và ấn tượng.
- Trong đời sống thường nhật về biểu hiện tình cảm của con người với gia đình, quê hương, đất nước, với thiên nhiên với bạn bè đồng chí, người thân, tình yêu đôi lửa, nhất là với cái xấu, cái ác, cái tiêu cực.... cũng được VHNT nhận diện và phản ánh đậm nét.
- Xu thế bám cuộc sống, bám hiện thực, bám cái mới để làm đề tài phản ánh trong tác phẩm rất rõ nét nhất là ảnh nghệ thuật, sân khấu, mỹ thuật, văn thơ và múa. Xu thế ủng hộ cổ vũ, phát huy nhân rộng cái mới, bài trừ cái cũ, lạc hậu, lỗi thời theo hướng biện chứng khoa học. Có thể nói nhận diện bức tranh VHNT Nghệ An 50 năm qua là đúng định hướng, bám sát cuộc sống để cùng tấu lên bản hoà ca VHNT có tiết tấu, đủ sắc màu lan toả rộng trong công chúng.
Bên cạnh đó VHNT Nghệ An vẫn còn một số tồn tại tại được chi ra ra cần khắc phục đó là: Chưa có nhiều tác phẩm lớn xứng tầm với xu thế phát triển đi lên của con người Nghệ An trong 50 năm qua làm bạn đọc giật mình, gật gù tấm tắc nhất là vắng bóng lĩnh vực điện ảnh. Khai thác thế mạnh của lĩnh vực nghệ thuật về múa chưa nhiều, văn học trẻ, văn học miền núi chưa được phát huy tối đa. Đội ngũ sáng tác trẻ còn ít và chưa mạnh, hội viên nhiều tuổi chiếm tỷ lệ cao. Còn có hiện tượng cây bút trẻ, tuổi đời cao. Chưa tạo được điều kiện tài chính để hội viên đi thực tế sáng tác, mở trại viết và tập huấn nghiệp vụ để nâng cao chất lượng sáng tác. Trong điều kiện thông tin đa chiều, phổ biến, nhanh nhạy, tính thời sự cao nên lấn át nhu cầu thưởng thức VHNT của người dân, tính xã hội hoá thấp, việc đưa VHNT thành thị trường hàng hóa lành mạnh chưa tốt nên chưa có điều kiện để bổ sung nguồn lực con người và cơ sở vật chất.
50 năm VHNT Nghệ An sau ngày đất nước thống nhất là một dòng chảy liên tục đã để lại với bao thành công tốt đẹp. Góp phần xây dựng và bảo vệ tổ quốc, xây dựng nhân cách con người, bảo vệ nền tảng tư tưởng Đảng, khẳng định thành tựu của đường lối đổi mới do Đảng lãnh đạo; lực lượng sáng tác VHNT Nghệ An ngày càng hùng hậu, khối lượng tác phẩm đồ sộ và đa dạng, nghệ thuật đổi mới và sáng tạo, xứng đáng là bộ phận quan trọng trong sự nghiệp xây dựng đất nước. Một giai đoạn mới của VHNT sẽ mở ra, lấy cảm hứng “tổ quốc bay lên” làm cảm xúc chủ đạo, hy vọng sẽ có nhiều thành tựu mới đóng góp đắc lực trong sự nghiệp phát triển mới của quê hương đất nước.
