(NADS) - Cần giải pháp đột phá để huy động các nguồn lực
Mới đây, tại Hội nghị về “Giải pháp huy động nguồn lực ngân sách để tổ chức kế hoạch tài chính giai đoạn 2026-2030, kế hoạch đầu tư trung hạn giai đoạn 2026-2030” do Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Dũng chủ trì, các sở ngành và chuyên gia đã tập trung phân tích, thảo luận nhằm tìm lời giải cho bài toán tăng thu ngân sách trong 5 năm tới.
Báo cáo tại hội nghị cho thấy tổng nhu cầu vốn đầu tư công của TP.HCM giai đoạn 2026-2030 hơn 3.164.942 tỷ đồng, trong đó nhu cầu phải cân đối từ ngân sách địa phương hơn 2.832.974 tỷ đồng.
Trong khi đó, tổng thu ngân sách dự kiến giai đoạn này đạt 4.700.596 tỷ đồng, tăng bình quân 6,53%/năm; gồm thu nội địa 3.527.605 tỷ đồng, thu dầu thô 203.800 tỷ đồng, thu xuất nhập khẩu 969.191 tỷ đồng.
Cơ cấu thu cho thấy khu vực kinh tế ngoài quốc doanh và FDI – với mức tăng ước 10%/năm – tiếp tục là động lực chính; nguồn thu từ đất đai được kỳ vọng tăng gần 4 lần so với giai đoạn trước nhưng tiềm ẩn rủi ro về tiến độ thực hiện.
Tính toán cân đối cho thấy TP.HCM sẽ thiếu khoảng 1.857.854 tỷ đồng, tương đương khả năng đáp ứng vốn đầu tư công chỉ 34%, đòi hỏi các giải pháp mang tính đột phá ngoài khuôn khổ thông thường.
Đại diện Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM đề xuất tăng cường đối thoại, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp ngoài quốc doanh và FDI; hoàn thiện hạ tầng công nghiệp để thu hút đầu tư; đẩy mạnh thoái vốn, cổ phần hóa DNNN để giải phóng nguồn lực, đặc biệt là đất đai; và áp dụng triệt để cơ chế đặc thù theo Nghị quyết 98 như tăng khả năng vay nợ, thí điểm phí/lệ phí mới, đa dạng hóa hình thức huy động vốn.
Đại diện Cục Thuế Thành phố cho biết cơ quan thuế sẽ tập trung khai thác các sắc thuế chủ lực, tăng cường chống chuyển giá, kiểm soát thu từ giao dịch bất động sản và thương mại điện tử. Hải quan khu vực II cam kết cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa và cắt giảm 30% thời gian xử lý hồ sơ.
Giải pháp tăng nguồn thu từ đất và khai thác tài sản công
Về tăng thu từ đất, Viện Nghiên cứu phát triển nhấn mạnh yêu cầu khắc phục các hạn chế trong đấu giá đất công; đẩy mạnh đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo Khoản 3, Điều 4 Nghị quyết 98 để rút ngắn thủ tục và đẩy nhanh tiến độ thu ngân sách. Thành phố cũng cần đẩy nhanh điều chỉnh Quy hoạch giai đoạn 2026-2030 – điều kiện tiên quyết cho giao đất, đấu giá đất.
Chuyên gia World Bank, ông Macr Robinson, khuyến nghị TP.HCM tận dụng tối đa nguồn thu từ đất đai bằng cách có cơ chế thu hồi giá trị tăng thêm từ đất do đầu tư hạ tầng mang lại; cải cách quản lý và tăng cường năng lực cán bộ để triển khai các công cụ thu hiện đại.
Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết, từ năm 2026, TP.HCM sẽ xây dựng Bảng giá đất hằng năm theo Luật Đất đai 2024, giúp giá đất sát thị trường và tăng nguồn thu từ thuế, phí, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất. Sở cũng đề xuất áp dụng đầy đủ các phương pháp định giá, đặc biệt phương pháp thặng dư; triển khai cơ chế thu giá trị gia tăng từ đất theo mô hình TOD; củng cố năng lực Tổ chức Phát triển quỹ đất để chủ động tạo quỹ đất sạch.
Liên quan đến bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, TP.HCM đặt mục tiêu đến cuối 2030 di dời 50% số nhà trên và ven kênh rạch (khoảng 20.000 căn). Chính sách tái định cư theo hướng “người dân có cuộc sống tốt hơn nơi ở cũ” sẽ giúp đẩy nhanh tiến độ các dự án trọng điểm, qua đó tăng nguồn thu từ đất phục vụ đầu tư công trung hạn.
Với sự quyết tâm của các sở ngành, TP.HCM kỳ vọng đạt mục tiêu 500.000 tỷ đồng thu từ đất đai giai đoạn 2026-2030 để tạo nguồn lực cho hệ thống hạ tầng hiện đại.
Trung tâm Phát triển Quỹ đất Thành phố cho biết giai đoạn tới sẽ đưa ra đấu giá 85 khu đất với diện tích khoảng 435 ha, dự kiến thu hơn 100.000 tỷ đồng. Đơn vị kiến nghị Thành phố ban hành cơ chế đặc thù cho đấu giá đất công, tăng tỷ lệ điều tiết nguồn thu cho phát triển hạ tầng vùng ven và các đô thị vệ tinh.
Sở Xây dựng cho biết, TP.HCM đang quản lý 4.982 căn hộ và nền đất tái định cư. Nguồn thu từ bán căn hộ tái định cư thời gian qua tăng mạnh. Giai đoạn 2026-2030, Sở đề xuất loạt giải pháp như đẩy nhanh tháo gỡ pháp lý, hoàn thiện thủ tục, tăng cường phối hợp liên ngành, tối ưu hóa quản lý tài sản công, nâng cấp quỹ nhà và mở rộng thu phí sử dụng hạ tầng.
Kết luận hội nghị, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Dũng đánh giá cao các phân tích, khuyến nghị và đề nghị các cơ quan quản lý tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong và ngoài nước đầu tư vào Thành phố. Ông giao Sở Tài chính tổng hợp đầy đủ ý kiến để trình UBND và HĐND Thành phố trong tháng 12/2025.
Phó Chủ tịch nhấn mạnh, từ nay đến 31/12/2025, Thành phố phải nỗ lực hoàn thành các mục tiêu thu ngân sách. Đến giữa tháng 11, Thành phố đã hoàn thành chỉ tiêu thu ngân sách Chính phủ giao; tuy nhiên, yêu cầu năm 2025 là phải tăng thêm 25%, hướng tới mục tiêu thu khoảng 800.000 tỷ đồng.
Để đạt được, các sở ngành phải tiếp tục rà soát nguồn thu, thúc đẩy giải ngân đầu tư công, khơi thông nguồn lực, kích thích tiêu dùng, phát triển kinh tế số và tạo động lực tăng trưởng cho giai đoạn 2026-2030, ông nhấn mạnh đây là nhiệm vụ khó khăn nhưng TP.HCM quyết tâm thực hiện để tạo nền tảng vững chắc cho phát triển trong thập niên tới.
