Tham dự và chứng minh buổi lễ có Hòa thượng Thích Thanh Nhiễu - Phó Chủ tịch thường trực HĐTS Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam; Hòa thượng Thích Thiện Pháp - Phó chủ tịch thường trực HĐTS; Hòa thượng Thích Gia Quang - Phó chủ tịch HĐTS Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt nam; Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm Phó chủ tịch HĐTS; Hòa thượng Thích Thiện Tâm Phó chủ tịch HĐTS; Hòa thượng Thích Quảng Tùng - Phó chủ tịch HĐTS; Hòa thượng Thích Quảng Hà - Phó chủ tịch HĐTS; Hòa thượng Danh Lung - Ủy viên thư ký Ban TT H; Thượng tọa Thích Thọ Lạc - Ủy viên Thư ký HĐTS - Trưởng Ban Văn hóa Trung ương, phó Trưởng Ban Thường trực Hội đồng trị sự Phật giáo Nghệ An; Hòa thượng Thích Bửu Chánh Phó Ban thường trực Ban VHTƯ GHPGVN; Thượng tọa Thích Giác Hoàng – Phó Ban Văn hóa Trung Ương GHPGVN; liên minh Phật giáo Lào; cùng Chư tôn đức Tăng Ni Phật tử các tỉnh thành, các cấp chính quyền: ông Vũ Chiến Thắng - Thứ trưởng Bộ Nội Vụ; ông Đào Huy Cường - Phó vụ trưởng Vụ Phật giáo Ban tôn giáo Chính phủ; ông Lê Doãn Hợp - nguyên Bộ trưởng Bộ VHTT và Du lịch; ông Thang Văn Phúc - nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ; ông Chu Văn Tuấn - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Tôn giáo thuộc Viện hàn lâm KHXH Việt Nam; Bà Thái Hương - Chủ tịch chiến lược Tập đoàn TH, và đại diện Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Nghệ An
Chùa Diệc có tên chữ hán việt là Diệc Cổ Tùng Lâm, tương truyền hiện hữu từ thời nhà Trần. Vào khoảng thế kỷ 19, Chùa được các Quan đại thần dưới triều Nguyễn phát tâm xây dựng, trùng hưng huy hoàng diễm lệ trên mảnh đất thành Vinh lịch sử. Trải qua năm tháng thăng trầm, cùng với những biến thiên của thời thế, ngôi chùa Diệc từ một trung tâm Phật giáo nguy nga cẩm tú đã trở thành hoang phế. Di tích còn lại của chùa là cổng tam quan, trên lầu gác chuông còn rõ nét 4 chữ Hán: chùa Phật Diệc cổ và 2 tấm bia đá. Trong các cuộc khánh chiến, Chùa Diệc từng là nơi tập kết, liên lạc của các đồng chí cách mạng.
Ở Nghệ An, chùa Diệc luôn là từ được nhắc tới nhiều nhất trong lòng Phật tử. Đó không chỉ là một ngôi cổ tự nhiều giá trị nghệ thuật, văn hóa mà còn là “cái nôi” tâm linh với nhiều huyền tích lạ lùng. Quanh ngôi chùa Diệc, có nhiều câu chuyện khác nhau giải thích sự hình thành của chùa, nhưng chuyện gắn với loài diệc được nhiều người đồng tình hơn cả.
Chuyện kể từ thời rất xưa rằng, có cánh đồng nhiều ao chuôm do bà con đào để lấy nước tưới bỗng một năm hạn hán lớn khiến cá tôm phơi xác, chim chóc trốn biệt đi nơi khác. Đồng bãi quạnh vắng, chỉ có gió Nam thổi mù mịt đất cát, nhưng rất lạ sau một đêm ngủ dậy, người ta thấy diệc bay kín trời. Chúng chen chúc nhau ở các lòng ao lòng chuôm đã nứt nẻ thì trời đang nắng chang chang bỗng tối sầm lại, mây đen vần vũ, giông tố nổi lên, rồi mưa ào ào rơi xuống.
Khi đồng ruộng được tưới mát, ao chuôm đầy ắp nước, người dân trong vùng kéo nhau nhau ra đồng thì ngạc nhiên thấy hàng trăm con diệc nằm chết la liệt. Ai cũng bảo, những con diệc này do trời phái xuống để làm mưa. Vậy là họ thu nhặt xác diệc lại và đắp thành một cái gò nhỏ. Từ hôm ấy, đêm nào người ta cũng thấy đàn diệc hiện ra từ gò rồi bay lên trời. Các cụ già trong vùng bèn xây trên gò đất một ngôi chùa đặt tên là chùa Diệc.
Năm 2013 Chùa Diệc thỉnh chư tăng về trụ trì và hướng dẫn phật tử tu học theo đúng chính pháp, thời kỳ đó Chùa vẫn được dựng tạm bằng mái tôn nhằm đáp ứng tạm thời nguyện vọng của nhân dân phật tử thành phố Vinh. Do Phật tử về đây tu học ngày một đông, nhiều đại lễ phải ngồi tràn xuống lòng đường Quang Trung lễ vọng. Ngày 5/4/2015 được sự quan tâm giúp đỡ của các cấp chính quyền và các cấp Giáo hội, Lễ đặt đá và khởi công động thổ xây dựng Chùa Diệc đã chỉnh thức được triển khai.
Sau khi được sự cho phép của UBND tỉnh Nghệ An, Nhà chùa đã khẩn trương tiến hành xây dựng Đại hùng Bảo điện, Nhà Tổ, nhà Cư sỹ... nhằm mục đích bảo tồn, tôn vinh các giá trị văn hóa, thắng cảnh của Tùng lâm Diệc Cổ, góp phần tô đậm cảnh sắc Phật đài nơi miền Trung Đô Phượng Hoàng, vang danh một thời. Đặc biệt, kế thừa tinh hoa nghệ thuật văn hóa chùa cổ vùng Đồng Bằng châu thổ Bắc bộ thời Lý thời Trần và thời Hậu Lê, kết hợp với văn hóa thời hiện đại, tạo nên một phong cách nghệ thuật, mang dáng vóc tầm cỡ của thế kỷ 21, đó là phong cách nghệ thuật thời đại Hồ Chí Minh.
Phát biểu tại buổi lễ TT Thích Thọ Lạc cho biết :
“Với tâm nguyện “Phục vụ chúng sinh là thiết thực cúng dàng chư Phật”, trong tương lai không xa, ngôi chùa Diệc sẽ là điểm đến đầy ý nghĩa của du khách Thành phố Vinh. Đặc biệt kết hợp với Danh sơn Đại Tuệ, Khu Di tích Kim Liên, Lâm viên núi Quyết, chùa Diệc sẽ sớm trở thành điểm nhấn của Phật giáo xứ Nghệ âm vang ngàn năm tụ hội khí thiêng. Ngoài việc phát triển Du lịch tâm linh sinh thái, chùa Diệc còn là nơi quy hướng tu học, tìm hiểu giáo lý Phật đà, là tịnh độ tại nhân gian cho hàng nghìn Tăng Ni, tín đồ tứ chúng thành phố Vinh nói riêng và xứ Nghệ nói chung. Với niềm tin sâu sắc Tam Bảo, tin tưởng sắt son vào sự lãnh đạo sáng suốt của các cấp ủy Đảng, sự quan tâm hỗ trợ tạo điều kiện của các cấp chính quyền, sự đồng thuận của quần chúng nhân dân, lòng nhiệt tâm của Qúy ân nhân, quý mạnh thường quân và đồng bào Phật tử nhân dân, hy vọng các Phật sự chùa Diệc sẽ sớm được thành tựu như sở nguyện.”
Bà Thái Hương Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Bắc Á phát biểu chia sẻ:
“…Hôm nay trong không khí hân hoan của ngày khánh thành Tam Bảo Chùa Diệc, ngôi cổ tự đã trở thành niềm tự hào của người dân Xứ Nghệ từ bao đời nay. Vô cùng tự hào vì đã góp một phần nhỏ bé của mình vào công cuộc đại trùng tu, xây dựng Tùng Lâm Diệc Cổ. Với những phật tử nơi đây và những người yêu quý nơi ngôi cổ tự này thì đây là niềm hân hoan lớn, bởi sẽ có ngôi chùa đẹp đẽ, khang trang nhưng vẫn chứa đựng những giá trị, gần gũi, quen thuộc để sinh hoạt tín ngưỡng, thỏa mãn nhu câu tâm linh, ngôi chùa không chỉ có giá trị về tâm linh mà còn giàu giá trị văn hóa, lịch sử, nghệ thuật. Việc phục dựng và xây dựng lại ngôi chùa góp phần không nhỏ làm giàu hơn bản sắc văn hóa, lịch sử của vùng đất xứ Nghệ vốn giàu truyền thống. Thay mặt cho Phật tử gần xa, xin được dâng đôi lời tán thán lên ba ngôi Tam Bảo.
“Vu lan sen nở ngập đường thôn
Khánh thành Tam Bảo sen bát ngát
Dâng trọn hương sen tới cửa thiền”
Từ sự tin tưởng và lòng kính trọng tôn kính lên Đức Phật, chúng con mong muốn giáo lý của Đức Phật sẽ tiêp tục đến được với đông đảo hơn nữa quần chúng nhân dân, những giá trị của Phật Giáo tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống xã hội. Chúng con luôn tâm niệm mình cần làm một việc gì đó cụ thể hóa mong muốn đó của mình. Chúng con thường nghe:
“Xây chùa, tạc tượng, đúc chuông
Ba công đức ấy thập phương nên làm”
Thể theo lời dạy ấy Ngân hàng Bắc Á, Tập đoàn TH xin góp chút tấm lòng thành để chung tay xây dựng ngôi Tam Bảo Tùng Lâm Diệc Cổ, và hôm nay ước nguyện đã thành hiện thực. Từ dấu tích ngôi cổ tự trước kia đã được phục dựng và trước mắt chúng con Tòa Tam Bảo khang trang, uy nghiêm, cảnh cũ, chùa xưa như hiện về nét cổ kính hài hòa và hiện đại. Từ nay Tùng Lâm Diệc Cổ sẽ tiếp tục phát huy vai trò và vị thế của ngôi chùa, điểm đến quen thuộc của người dân trong vùng, sẽ là nơi quy hướng tu học, tìm hiểu giáo lý, quyết tâm xây dựng ngay tại nhân gian trường tồn mãi mãi cùng núi Hồng, Sông Lam, xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp văn minh…”
Do khối lượng công việc giai đoạn 2 còn nhiều dang dở với nhiều hạng mục chưa hoàn thành, mong muốn tiếp tục nhận được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, sự phát tâm ủng hộ của các Quý Phật tử, doanh nghiệp, các nhà hảo tâm để Chùa Diệc ngày một phát triển là nơi tu tập của Phật tử, là điểm đến của khách thập phương gắn kết cùng các di tích lịch sử các điểm du lịch trên địa bàn Thành phố, đáp ứng nhu cầu tâm linh của đông đảo quần chúng nhân dân.
Tại buổi lễ khánh thành, Ban trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh Nghệ An hân hạnh được nhận Bằng khen của Thủ tưởng Chính Phủ trong việc nâng cao khối Đại đoàn kết dân tộc.
Trước đó, Lễ động thổ xây dựng cổng tam quan mới và bảo tồn cổng tam quan cũ được tổ chức trang nghiêm mặt giáp với đường Quang Trung, thành phố Vinh.
