Nhiếp ảnh Đồng Nai từng bước “tiến vào kỷ nguyên mới”

Mặc dù chỉ có 176 tác phẩm từ 25 tác giả tham gia, cuộc thi vẫn được đánh giá là một bước tiến quan trọng về tư duy và chiều sâu nghệ thuật của giới nhiếp ảnh Đồng Nai.

Ban Tổ chức và Ban Giám khảo đã tạo ra một sân chơi thực sự tôn trọng người sáng tác, ưu tiên giá trị nội dung thay vì chỉ chú trọng kỹ thuật. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh nhiếp ảnh đang đối mặt với những thách thức từ trí tuệ nhân tạo và các hiệu ứng sẵn có. Bằng cách đề cao tình cảm và sự dấn thân của người nghệ sĩ, cuộc thi đã tìm ra những tác phẩm giàu cảm xúc và ý nghĩa.

Đồng hành cùng đất nước

Trong tổng số 11 tác phẩm đạt giải Cuộc thi, có tới 04 tác phẩm được thực hiện giữa bối cảnh cả nước đang hướng tới Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025). Điều đó khẳng định vị thế, tầm vóc của Quân đội Nhân dân Việt Nam trong thời đại mới, song song với sự phát triển như vũ bão của kinh tế, văn hoá, khoa học kỹ thuật. Ngày nay, khi đất nước đã hòa bình, độc lập và đang hội nhập mạnh mẽ với thế giới, nhiệm vụ A50 - tổ chức duyệt đội ngũ, diễu binh, diễu hành cấp Nhà nước nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước là một sự kiện có ý nghĩa vô cùng to lớn.

Với vai trò là những chiến sĩ trên mặt trận văn hoá, “người thư ký của thời đại” sẵn sàng “ra trận” với vũ khí là chiếc máy ảnh trên vai. Bằng tình yêu nghệ thuật, lòng yêu nước và niềm tự hào dân tộc, các nghệ sĩ nhiếp ảnh Đồng Nai đã âm thầm ghi lại từng dấu ấn quý giá của sự kiện A50.

Tác giả Nguyễn Ngọc Cường không cần những kỹ xảo cầu kỳ hay hiệu ứng phức tạp, bộ ảnh Thắm tình quân dân” - Giải nhất Cuộc thi- đi vào lòng người bằng sự chân thật và mạch kể cảm động về tình quân dân cá - nước chân thành mà gắn bó, yêu thương tại Ga Biên Hoà của người dân dành cho các chiến sĩ bốn phương cùng về đây hợp luyện. Một ánh mắt cảm ơn, một chiếc ôm chia sẻ, một bàn tay bé thơ đưa lên chào theo tác phong người lính dẫu còn vụng về nhưng ấm áp, một ánh nhìn ngượng ngùng nhưng rạng rỡ, thiết tha. Tất cả đều giản dị nhưng tạo nên một cảm xúc đặc biệt, vô cùng thiêng liêng, vô cùng quý giá. Nguyễn Ngọc Cường đã gửi vào từng bức ảnh sự rung động của chính mình vào khoảnh khắc đẹp nhất, điều mà công nghệ không thể thay thế, và kỹ thuật cũng không thể tạo ra.

Những người nghệ sĩ đã “đóng băng” từng “khoảnh khắc vàng” khi cảm xúc bùng nổ, bấm máy không chỉ để lưu giữ hình ảnh, mà còn xây dựng nên một “miền ký ức” đẹp tại Sân bay Biên Hòa những ngày tháng Tư vừa qua - nơi có tiếng động cơ phản lực hòa vào tiếng bước chân rầm rập, hào hùng của các khối duyệt binh, cao cao rực rỡ “màu độc lập” với lá cờ đỏ sao vàng tung bay phấp phới trên dòng Đồng Nai. Cả một vùng rền vang âm thanh gầm rú của những biên đội “hổ mang chúa” hợp luyện giữa bầu trời tự do, mở ra một trang sử mới của nửa thế kỷ hòa bình.

Tác giả Lò Văn Hợp không ngại dấn thân, sẵn sàng đồng hành cùng các chiến sĩ phi công để ghi lại khung cảnh đội hình máy bay tiêm kích vượt xa hình ảnh của những chấm đen di chuyển mà trở thành những mũi tên bạc xuyên vào không trung. Anh phải trải qua không ít hồi hộp, lo lắng và vô số áp lực cùng các nhiếp ảnh gia khác, không bỏ lỡ bất cứ một khoảnh khắc nào dù chỉ trong tích tắc để mang đến cho Đồng Nai – và cho đất nước – một bộ sưu tập hình ảnh quý giá về ánh sáng tự do được vẽ bằng đường bay.

Tác giả Nguyễn Văn Hoà ghi lại hình ảnh cả phi đội đang chuẩn bị cất cánh trong ánh sáng ngược, ánh bạc sắc lạnh cắt qua không gian với tác phẩm “Chiến sĩ phi công Đồng Nai tập luyện chiến đấu” – mang tính biểu tượng cho tinh thần sẵn sàng đứng lên bảo vệ lãnh thổ quên hương trong thời đại mới.

Ngô Phước Tuấn kịp thời “chớp” được vẻ đẹp từ những bông hồng vàng - khối nữ công an giao thông đang say sưa tập luyện trước ngày đại lễ với khí chất ngút ngàn của thế hệ cháu con bà Trưng, bà Triệu, những anh thư, liệt nữ “Bình thiên hạ - Định giang sơn”.

Các nghệ sĩ Đồng Nai nói riêng và cả nước nói chung đã đồng hành cùng đất nước, cùng toàn quân, toàn dân tôn vinh quá khứ, ngợi ca lịch sử vẻ vang, khẳng định sự lớn mạnh vượt bậc của Quân đội ta, vững vàng bước vào kỷ nguyên mới. Từng bước chân, từng giọt mồ hôi hay những lá cờ, vũ khí trang thiết bị hiện đại hiện lên trong các tác phẩm ảnh nghệ thuật đã vẽ nên một bức tranh tươi sáng, sinh động về một Quân đội cách mạng chính quy, tinh nhuệ, về bản lĩnh, trí tuệ và sức mạnh Việt Nam, khơi dậy niềm tự hào, tạo động lực to lớn cho toàn dân tộc tiếp tục phấn đấu, vươn lên.

Từng bước chuyển mình

Ngoài các tác phẩm thể hiện hình ảnh của lực lượng quân đội và công an nhân dân Việt Nam trong sự kiện trọng đại của đất nước, Nhiếp ảnh Đồng Nai đã nỗ lực “đánh dấu” từng chuyển động trên mọi lĩnh vực của tỉnh nhà từ nông nghiệp, công nghiệp đến thương mại, dịch vụ.... Đó là màu của niềm vui với đồng lúa trĩu hạt bội thu, trải dài ngút ngát, ở đó từ lâu lắm đã không còn những lam lũ cực nhọc, chân lấm tay bùn. Thay vào đó là máy móc, là sự điều khiển của người nông dân thời hiện đại (Mùa gặt - Đoàn Ngọc Ân). Đó là “Đại công trình” sân bay quốc tế Long Thành (Đỗ Duy Thể) - niềm tự hào của Đồng Nai, đang hối hả chạy đua với thời gian chuẩn bị cho hành trình cất cánh với máy móc, xe cộ, sắt thắp, bê tông. Những bóng người nhỏ bé giữa đại công trường ngổn ngang thể hiện sự tương phản, vừa mang tính kỹ thuật cao, vừa thể hiện tính nhân văn của tác phẩm. Con người luôn là trung tâm của sự phát triển, làm chủ công nghệ, trang thiết bị hiện đại đến đâu cũng không thể thay thế được vai trò của con người.

Không khó để nhận ra một tinh thần mới đang trỗi dậy trong các tay máy Đồng Nai: sự tỉnh táo khi chọn đề tài, sự chỉnh chu trong xử lý kỹ thuật và sự sâu sắc trong truyền tải thông điệp. Đó là dấu hiệu của một vùng ảnh không còn chỉ quanh quẩn với phong cảnh – lễ hội – nông dân, mà còn đặc biệt quan tâm đến hệ sinh thái và môi trường (Voọc bạc má – Bùi Viết Đồng) hay rèn luyện kỹ năng sống, nâng cao năng lực thể chất cho các thế hệ tương lai (Cạnh tranh – Lê Đức Anh). Và tiếp đến là những trăn trở, suy tư, góc nhìn về công nghiệp, quốc phòng, đô thị, chuyển đổi số.

Tác phẩm “Cảng xanh 4.0” của Nguyễn Thành An là một ví dụ tiêu biểu cho xu hướng này. Bộ ảnh vừa cung cấp thông tin, vừa tạo nên một bố cục hài hòa với giá trị thẩm mĩ cao. Sự tinh chỉnh của logic và công nghệ đối với từng ảnh đơn riêng lẻ trong bộ ảnh thể hiện tư duy thị giác sắc sảo của Nguyễn An khi nhấn mạnh vai trò như cánh tay dài của một vùng đất đang chuyển mình - Đồng Nai trong hành trình vươn ra biển lớn. Qua lăng kính của Nguyễn An, cảng Phước An không chỉ là nơi đưa hàng hóa ra khơi mà còn cả giấc mơ hội nhập, chở khát vọng của một tỉnh công nghiệp đang từng bước định danh, định vị mình trên bản đồ thương mại thế giới.

Nhiếp ảnh Đồng Nai đang nỗ lực tiến từng bước âm thầm vào kỷ nguyên mới bằng những khuôn hình vững chãi, ý nghĩa và đầy nhân văn. Các tác giả không những “ghi lại” sự đổi thay của tỉnh nhà, mà đang tự thay đổi chính mình trong câu chuyện của ánh sáng, bố cục, cảm xúc và tư duy. Qua cuộc thi Ảnh nghệ và nhiều hoạt động chuyên môn khác, Hội Văn học Nghệ thuật Đồng Nai đã khơi dậy sự sáng tạo trong đội ngũ nhiếp ảnh tỉnh nhà, để từ đó tạo ra các tác phẩm có chiều sâu tư tưởng và xã hội, cùng đối thoại với xã hội, chia sẻ thông điệp và truyền cảm hứng đến công chúng.