NSNA Đào Văn Trình & “Những năm tháng không quên”…

Bìa sách ảnh mới phát hành của tác Đào Văn Trình

Cầm trên tay ấn phẩm gồm 120 bức ảnh đen trắng, được chọn lọc từ hàng trăm thước phim quý giá chứa đựng các sự kiện trải dài suốt 20 năm, khởi đầu từ ngày đoàn hùng binh khải hoàn Giải phóng Thủ đô, chấm dứt cuộc cai trị thế kỷ của Pháp (10-10-1954) đến tận thời điểm thống nhất đất nước (30/4/1975), cựu phóng viên Xưởng phim đèn chiếu Trung ương - Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Đào Trình, ở tuổi 87, xúc động thổ lộ: “Tôi vốn mê sử Việt từ thuở còn cắp sách đến trường, nên khi có cơ duyên sớm được tiếp xúc và theo học nghề ảnh - năm 16 tuổi (1950) - tôi đã ước nguyện và luôn cố gắng chung thủy, giữ nguyên trạng ở mức cao nhất tính chân thực của mọi sự kiện qua ống kính…”.

Cựu phóng viên - NSNA Đào Trình trên đường tác nghiệp những năm tháng chiến tranh

Lần lượt trải qua các đơn vị công tác từ cán bộ Phòng Nhiếp ảnh - Liên khu 3 (huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa), cán bộ Phòng Ảnh - Sở Văn hóa Hà Nội, Phóng viên ảnh - Xưởng Phim đèn chiếu Trung ương, đến khi vào chiến trường Khu 4 ác liệt, rồi lúc nhận nhiệm vụ chi viện sang nước bạn Lào và Campuchia… ở mỗi vị trí công tác, ông đều chứng tỏ là một tay máy giỏi, yêu nghề, có đôi mắt tinh đời, khéo léo tiếp cận các điểm nhìn trên trục thời gian ghi lại qua ống kính nhiều sự kiện mang đậm dấu ấn lịch sử.

Ánh sáng của Tình yêu

Luôn bám sát hiện thực cuộc sống, lấy con người làm đối tượng trung tâm - “Những năm tháng không quên” chở đầy sức nặng của thời gian và lịch sử, khắc họa một cách sinh động không khí sinh hoạt ở hậu phương miền Bắc giai đoạn vừa bước vào xây dựng chủ nghĩa xã hội, vừa chi viện cho chiến trường miền Nam; Phục dựng cho thế hệ đi qua chiến tranh ôn lại những kỷ niệm bi tráng đầy nụ cười hạnh phúc và cả những giọt nước mắt rưng rưng nhưng không kém lãng mạn về một thời không thể lãng quên…    

Những ai từng sống ở Thủ đô thập niên 1960 của thế kỷ trước, hẳn khó có thể quên được hình ảnh thân thương của “Các cô gái gánh những chiếc mũ rơm bán cho người Hà Nội” (1963), “Mỗi sáng thứ Bảy hàng tuần, bà con khu phố lại nhộn nhịp tổng vệ sinh từng chiếc hầm trú ẩn cá nhân” (1964), “Những tiếng loa công cộng thông báo máy bay địch đã đi xa để cuộc sống trở lại bình yên” (1965)…

“Các cô gái gánh những chiếc mũ rơm bán cho người Hà Nội” (1963)

“Mỗi sáng thứ Bảy hàng tuần, bà con khu phố lại nhộn nhịp tổng vệ sinh từng chiếc hầm trú ẩn cá nhân” (1964)

Nhà Godard Tràng Tiền (1953), nay là Trung tâm thương mại Tràng Tiền Plaza

Vừa làm cỏ lúa cào cải tiến vừa sẵn sàng chiến đấu (1967)

Thiếu niên Hợp tác xã Đông Bình Cách (Thái Bình) làm kế hoạch nhỏ (1964)

Cô nuôi dạy trẻ xã Quảng Bình, huyện Quảng Xương, Thanh Hóa vui cùng các cháu (1965)

Ống kính của phóng viên - NSNA Đào Trình đã miêu tả một cách tài tình tâm trạng, tính cách của nhiều giai cấp, tầng lớp xã hội. Qua khóe nhìn ấm áp, giàu giai điệu cảm xúc của ông, kỳ diệu thay trong những tháng năm gian lao, vất vả, ánh sáng của “tình yêu” vẫn luôn hiện diện lấp lánh hoặc ẩn giấu dịu dàng trong mỗi khoảnh khắc, trở thành động lực chủ đạo giúp cho mỗi người kiên cường vượt qua nhiều biến cố, dù có là thiên nhiên khắc nghiệt hay bi kịch cuộc đời… Không chỉ có tình tương thân tương ái, đùm bọc xóm giềng, mà ở mỗi hình tượng “Bà tiễn ông ra trận địa”, “Các cháu bé được sinh dưới lòng địa đạo”, “Cân thóc sau thu hoạch”… còn là bài ca về tình yêu quê hương, là tình tự dân tộc…

Những hạt ngọc quý

Chị em phụ nữ phố Hàng Đào rợp bóng cờ hoa đón chào anh Bộ đội (1954)

Việt Nam đã trải qua 46 năm thống nhất đất nước, muôn vàn sự kiện xảy ra vào những thời điểm khác nhau đang dần mờ bởi bụi phủ của thời gian. Nhưng may mắn thay, kho ảnh tư liệu lịch sử về những khoảnh khắc không thể tái hiện đã được kịp thời lưu giữ qua ống kính và khóe nhìn giàu tâm huyết của phóng viên - NSNA Đào Trình và những phóng viên ảnh chiến trường một thời, giờ đã trở thành những hạt ngọc quý. Ngoài tính chân thực cốt lõi để soi chiếu, giá trị đa chiều nơi mỗi bức ảnh mang đến cho thế hệ hôm nay và mai sau những thông tin của quá khứ để hiểu rõ hơn ý nghĩa, trân quý thêm giá trị của hòa bình…     

Gặp lại thanh xuân

Chạm được vào trái tim người xem, độc giả Tấn Lộc (Hải Dương) ghi vào sổ lưu niệm: “Những bức ảnh của cựu phóng viên Đào Trình, đã khơi lên nguồn cảm hứng từ những nhân vật bình dị, giúp nhiều người sau hơn 50 năm có dịp gặp lại thanh xuân của chính mình…”.     

Công trình sách ảnh “Những năm tháng không quên” của cựu phóng viên - NSNA Đào Trình còn là nguồn “sử liệu” để các nhà sử học, các nhà khoa học xã hội, những ai muốn tìm hiểu, nghiên cứu về sinh hoạt, nét văn hóa độc đáo ở hậu phương thời chiến… Mỗi nhân vật của một thời quá khứ, mỗi hạt mầm mang sức sống nơi từng bức ảnh dù có qua lớp lớp thời gian sẽ vẫn mãi là nhân chứng, vật chứng trường tồn với lịch sử… 

Cựu phóng viên - NSNA Đào Trình đã vinh dự được nhận: - Huy chương kháng chiến hạng Nhất - Huy chương chống Mỹ (do Đảng và Nhân dân Lào) trao tặng - Huân chương Isala hạng Nhì (do Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào) trao tặng - Huân chương “Vì sự nghiệp Văn hóa Thông tin” - Kỷ niệm chương của Ban Văn hóa Trung ương - Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp phát triển nghệ thuật Nhiếp ảnh Việt Nam”